Strona:Theodore Roosevelt - Życie wytężone.pdf/152

wia nam życie, wewnątrz, czy nazewnątrz kraju. Co się tyczy spraw wewnętrznych, to powinno was nauczyć pierwszorzędnej potrzeby pamiętania, że po wszystkiem, co mówiono i czyniono, głównym czynnikiem powodzenia albo niepowodzenia każdego człowieka musi być jego własny charakter — to znaczy suma jego zdrowego rozsądku, odwagi, energii męzkiej i zdolności. Nic nie może zastąpić tego czynnika indywidualnego.
 Nie chcę ani na chwilę powiedzieć przez to, żeby nie można wiele zrobić, aby go zastąpić. Prócz tego, że każdy z nas pracuje, jako jednostką, mamy wszyscy pracę wspólną. Nie możemy oczywiście pracować możliwie najlepiej, jako naród, jeżeli wszyscy razem nie będziemy umieli działać w zrzeszeniu, tak samo jak indywidualnie na własny rachunek. Wspólne działanie może ukształtować się bardzo rozmaicie, ale formą jego najbardziej owocną będzie naturalnie forma prawa — czyli działanie społeczności wziętej w całokształcie za pośrednictwem ciała prawodawczego.
 Ale nie zawsze można zapewnić pomyślność jedynie w drodze prawodawczej. Prawo może zrobić cośkolwiek dobrego, a złe prawo może zrobić nieskończenie wiele złego, ale ostatecznie najlepsze prawo może tylko zapobiegać krzywdzie i niesprawiedliwości i dawać tym, którzy patrzą daleko, oszczędnymi pracującym ciężko, więcej szans stosowania ich poszczególnych zdolności dla ich największego dobra.
 Nie można nakreślić żadnej stałej i stanowczej granicy, gdzie zatrzyma się nasze prawodaw-