Strona:Tatry. Przez Podtatrzanina.pdf/45

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Czorsztyn[1].
Smutno tam panie, kędy życia nie ma.
Z podania.

Ileż tu życia, dumy i rozkoszy
Bywało niegdyś za szczęśliwych czasów!
A teraz puszczyk w gruzach się panoszy
Z taka swobodą, jakby to wśród lasów. —

Wszytko co ziemskie jako sieć pajęcza
Rwie się w kawałki i przepada marnie;
Choć wielkość niby czyn ludzki otęcza,
Chwilkę pobłyszczy — i gaśnie ofiarnie.


  1. Na wyniosłej górze po lewym brzegu Dunajca, wznosi się sławny w dziejach narodu polskiego Czorsztyn. Góra, na której legł zamek, odłączona od Tatrów Dunajcem, spojona jest małą polaną z Pieninami. Z niej widok cudowny na Babią Górę i Tatry. Na przeciwko, po prawym brzegu Dunajca już na stronie węgierskiej, widać zamek Niedzica, do tych czas zamieszkały. Kiedy zamek Czorsztyn został zbudowany, dowiedzieć się z dziejów dokładnie nie można. Długosz, a za nim Maciejowski (Polska pod względem obyczajów i zwyczajów) wspominają, iż niejaki Wydżga z Czorsztyna posłał w 13. wieku w darze Krzyżakom (snadź niemi i handlował) różne przychody ziemskie. Posłał im trzy statki naładowane: winem, miodem, pszenicą, słoniną, zbożem, masłem i inszemi żywnościami; posłał wiele bydła, trzody, krów i koni. W 13. zatem już wieku istniał Czorsztyn. W najstarożytniejszym czasie zwano go Czarny Tyn, jednakże początku istnienia naznaczyć nie umiano. Dopiero król Kaźmierz Wielki przemieniając Polskę drewnianą na murowaną, odnowił i wzmocnił zamek na wyniosłej skale pośród gór karpackich. (Starożytna Polska Balińskiego, tom II.)
    Odtąd były świetne i mniej świetne czasy dla zamku Czorsztyńskiego, jak w poemacie to opo-wiedziano, idąc o ile można było ściśle w ślad historyi.