Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 2.djvu/39

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

2,830.000 zip., jak upewniał hetman Żółkiewski prowincyała Gawrońskiego i lwowskiego rektora Wielewickiego[1].
 Sejm 1613 r. potrójnym poborem i potrójną kwartą opatrzył niepłatnym wojskom żołd przynależny, one „utworzywszy własny sejm, własne koło jeneralne“, domagały się osobnego wynagrodzenia za służbę murową (obronę fortec) i za podszeptem Szczęsnego Herburta, „w którym jeszcze rokoszowe humory nie ustały, groziły ruszyć kupą pod Warszawę, pod sejm i potężnie królowi stanąć i zasług dochodzić i powetować wszystko, i mając szlachty niemało przy sobie, rokosz wzmocnić“[2].
 „Siłą ich zdusić“, radził hetman Żółkiewski; król drugiej wojny domowej świadkiem być nie chciał, wolał zwołać drugi w tym roku sejm nadzwyczajny w listopadzie 1613, który uchwaleniem takich podatków, „jakich ojcowie nasi nigdy nie widzieli“, poszóstnego i potrójnej kwarty „ukontentował“ wreszcie rycerskie „hultajstwo“[3]. Dopiero jednak 16 kwietnia 1614 r. rozwiązała się konfederacya wojskowa Zborowszczyków i Sapieżyńców we Lwowie, a 7 maja konfederacya bydgoska Smoleńszczan, której bardzo dokładny dyaryusz spisał Jezuita O. Mikołaj Rakowski, teolog nadworny bisk. Wawrzyńca Gębickiego, prezesa komisyi królewskiej[4]. Długo jeszcze włóczył się po kraju ogon związkowych; „nieprzyjaciel postronny ledwo co więcej uczynić mógł nadto, co ci rabusie po wielu miejscach czynili“. Pod miano konfederatów podszyło się wielu ludzi niespokojnych; w Bieczu, gdzie cech katów, stracono w tym czasie jednego dnia 120 opryszków[5].

 Co w tem najsmutniejsza, to to, że niegodziwości i niemoralności konfederacyj wojskowych nie rozumiało już ówczesne społeczeństwo szlacheckie. Czterech deputatów od związkowych posłowało na sejm listopadowy 1613 r., każdy z swymi

  1. ↑ Wielewicki III, 120. Wszystkim związkowym wypłaciła rzpltą 9 milionów złp., a wtenczas 1 złp. wynosił 2 złr. 70 ct. w. a.
  2. ↑ Dyariusz Maszkiewicza.
  3. ↑ Dyariusz Maszkiewicza.
  4. ↑ Commissio... de dissolvendis stipendiis Militi Smolensciano... Bydgostiae. Wydał Dr. Wład. Wisłocki (Archiv. komisyi historycznej II, 257—340. Wyd. akad. Umiej.)
  5. ↑ Morawski, Dzieje narodu pol. III, 269.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Stanisław_Załęski_-_Jezuici_w_Polsce_T._2.djvu/39&oldid=3582734”