Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/86

kie wydane przeciw nim kiedykolwiek ustawy wyjątkowe.
 Konstytucja 3-go Maja uznała religję katolicką za panującą, zapewniła jednak wolność wszystkich wyznań. Konstytucja W. Księstwa Warszawskiego, konstytucja Królestwa z r. 1825 i statut organiczny z r. 1832 głosiły, że różność wyznań chrześcijańskich nie będzie przeszkodą w używaniu praw cywilnych i politycznych.
 Obecnie obowiązująca w Polsce ustawa konstytucyjna z 17 marca 1921 r. zapewnia w art. 111 wszystkim obywatelom wolność sumienia i wyznania. „Żaden obywatel nie może być z powodu swego wyznania i przekonań religijnych ograniczony w prawach przysługujących innym obywatelom. Wszyscy mieszkańcy Państwa Polskiego mają prawo wolnego wyznawania zarówno publicznie jak prywatnie swej wiary i wykonywania przepisów swej religji lub obrządku, o ile to nie sprzeciwia się porządkowi publicznemu ani obyczajności publicznej“.

 Dyzunici. Dyzunitami zwano w Polsce wyznawców Kościoła greckowschodniego, czyli schizmatyków (zwanych od r. 1837 z rozkazu rządu rosyjskiego prawosławnymi), którzy nie przystąpili do unji z Kościołem rzymsko-katolickim (por. Unici). W dziejach politycznych Polski odegrali dyzunici znaczną rolę, najpierw przez gwałtowne spory i walki, które prowadzili z unitami, a w których rządy Władysława IV usiłowały, bez korzyści dla państwa, doprowadzić do zgody a następnie od czasów wojen kozackich za Jana Kazimierza przez nienawistne stanowisko wobec Polski i katolicyzmu, zwłaszcza od czasu, gdy wraz z dysydentami (ob.) oddali się pod protektorat państw zaborczych.

 Dzeus (Zeus)), ob. Grecka mitologja i religja.

 Dzieci Marji. Stowarzyszenie pobożne, czyli bractwo dzieci Marji, ustanowione w Lyonie w r. 1831 jako kongregacja pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia N. M. P. przez siostry Najśw. Serca Jezusowego, w r. 1847 w domach sióstr miłosierdzia, a w r. 1886 przez O. Passeri w Rzymie pod wezwaniem Niepokalanej Bogarodzicy i św. Agnieszki. Do bractw tych należą kobiety ze wszystkich sfer społecznych a celem ich jest udoskonalenie własne i szerzenie pobożności i moralności katolickiej.

 Dzieciątka Jezus Córki, zgromadzenie zakonne, założone w Rzymie w r. 1561, liczące zawsze 33 sióstr. Zajmowały się wychowaniem dziewcząt.

 Dzieciątka Jezus szpital w Warszawie, zawdzięcza swoje powstanie misjonarzowi ks. Piotrowi Baudouin (ob.), który wybudował ten szpital w latach 1732 — 4761 i był jego pierwszym rektorem.

 Dzieje Apostolskie, nazwa piątej księgi Nowego Testamentu (ob. Biblja). Autorem jej jest św. Łukasz ewangelista, który ją napisał prawdo-podobnie w Rzymie w r. 64 po nar. Chr. w języku greckim. Opisuje pierwsze lata dziejów Kościoła począwszy od Wniebowstąpienia Pańskiego aż do pierwszego uwięzienia św. Pawła w Rzymie.

 Dziekan. Urząd dziekana, czyli nadzorcy nad. dziesięciu (z gr. deka, zn. dziesięć), powstał w Kościele najpierw w zakonach, gdzie przełożeni klasztorów powierzali starszym zakonnikom dozór nad kilkoma (9 — 10) innymi zakonnikami. Obecnie dziekanem w kapitule katedralnej jest najstarszy z kanoników. W kolegjum kardynalskiem w Rzymie dziekanem jest najstarszy z kardynałów, do którego należy przewodnictwo w konklawe i koronacja nowowybranego papieża.
 Według prawa kanonicznego biskup diecezjalny ma podzielić swą diecezję na obwody, złożone z kilku parafij, zwane dziekanatami (ob. Dekanat). Na czele dziekanatu stoi kapłan, wybrany przez biskupa z pomiędzy rządców kościołów parafjalnych. Oprócz uprawnień, które dziekanowi może nadać synod prowincjonalny lub diecezjalny i władzy, szczególnie mu zleconej przez biskupa, dziekan ma prawo i obowiązek czuwać nad życiem duchownych swego okręgu, a mianowicie baczyć na to, czy urzędy swoje kościelne sprawują pilnie i zgodnie z przepisami kościelnemi. W tym celu ma dziekan wizytować parafje swego okręgu w czasie oznaczonym przez biskupa. W razie śmierci proboszcza ma starać się o to, aby