Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/51

przez drwa wieki także i w szkołach polskich.

 Bracia miłosierdzia, ob. Bonifratrzy.

 Bracia szkolni, zgromadzenie zakonne, założone w r. 1684 we Francji przez św. Jana de la Salle. Celem tego zgromadzenia jest utrzymywanie szkół powszechnych. We Francji liczyli w 1875 r. 9000 członków, udzielających bezpłatnie nauki 325.000 uczniów. W r. 1882 usunął ich rząd francuski od prowadzenia szkół. Rozpowszechnili się we Włoszech, Niemczech i w Austrji. W r. 1903 osiedlili się we Lwowie.
 Na wzór tego zakonu założono liczne zgromadzenia pokrewne, jak bracia nauki chrześcijańskiej w Ploezmel, bracia nauki chrześć. św. Gabrjela, bracia nauki chrześć. Serca Jezusowego i wiele innych.

 Bracia wspólnego żywota, ob. Groote Gerhard.

 Bractwa kościelne. Katolickie prawo kanoniczne rozróżnia związki pobożne (piae uniones), czyli stowarzyszenia wiernych w celu wykonywania dzieł pobożności i miłosierdzia i bractwa (confraternitates, sodalitiae), które są związkami pobożnemi, zorganizowanemu na podstawie dekretu władzy duchownej dla pomnożenia kultu publicznego (can. 707 — 708).
 Dawniejsze bractwa miały za główny cel miłosierdzie chrześcijańskie, a za drugi nabożeństwo. Tak np. starożytne bractwa, powstałe w IV wieku w Konstantynopolu i w Aleksandrji, trudniły się pielęgnowaniem chorych i grzebaniem zmarłych. Począwszy od IX wieku, spotyka się wzmianki o bractwach we Włoszech i w zachodniej Europie. Bractwo Ducha Św., zawiązane pod wpływem wojen krzyżowych w XII w. we Francji, trudniło się pielęgnowaniem chorych i wychowaniem podrzutków. W Polsce pierwsze bractwo istniało w XII w. przy klasztorze benedyktynów w Lublinie. W r. 1481 założono w Krakowie bractwo Wniebowzięcia N. Marji Panny, utrzymujące szpital dla starców i chorych. Pierwszym członkiem tego bractwa był Kazimierz Wielki, a po nim wszyscy królowie i królowe aż do Stefana Batorego i Anny Jagiellonki. Zygmunt III, Władysław IV i Jan Kazimierz należeli do Bractwa Męki Pańskiej, założonego w r. 1595 przy kościele franciszkanów w Krakowie. Najbardziej rozpowszechnione w Polsce było i jest dotychczas Bractwo Różańcowe, powstałe w Hiszpanii w r. 1221. Z obecnie istniejących, niezmiernie licznych bractw najpowszechniejsze są, poza Bractwem Różańcowem, Apostolstwo Modlitwy, założone w r. 1844 na cześć Najśw. Serca Jezusowego i Kongregacje Matki Boskiej, czyli Sodalicje Marjańskie, powstałe w XVI wieku w Rzymie (ob. Sodalicje).
 Bractwa, mające prawo agregacji, czyli przyłączania do siebie innych stowarzyszeń tego samego rodzaju, nazywają się arcybractwami (can. 720). Dawniej nadawano ten tytuł przedniejszym bractwom. Najwięcej znane w Polsce jest Arcybractwo Miłosierdzia, założone w r. 1584 w Krakowie przez ks. Piotra Skargę. Członkami tego arcybractwa byli Zygmunt III, Jan Kazimierz, Michał Korybut i Jan Sobieski.
 Protestantyzm wprowadził w nowszych czasach rodzaj bractw, mających służyć celom tak zwanej misji wewnętrznej. Mieszczą się one w domach, zwanych domami brackiemi (Bruderhauser), z których najgłówniejszym jest „das Raue Haus“ w Hamburgu, założony w r. 1833.

 Brahma, wyraz sanskrycki, oznacza „tchnienie życia“, duszę wszechświata, wiekuisty, bezcielesny i niezmienny absolut (ob. Upaniszady). Ten wyraz rodzaju nijakiego, mający w pierwotnej religji hinduskiej znaczenie magiczne, zmienia się w ciągu wieków na wyraz rodzaju męskiego, oznaczający najwyższe bóstwo, stwórcę świata i stanowi, wraz z Wisznu, zachowawcą świata, i Sziwą (Rudra Sziwa), burzycielem świata, trójcę bóstw (trimurti). Brahma bywa przedstawiany jako postać siedząca o czterech twarzach i czterech rękach. Małżonką Brahmy jest Saraswati, bóstwo opiekujące się nauką i sztuką (ob. Hinduizm).

 Brahma-Samaj (Samadż), sekta deistyczna w Indjach. Założył ją w roku 1824 Rammohun Roy (1774 — 1833), który usiłował na podstawie wierzeń starohinduskich wytworzyć religję narodową hinduską, opartą na wie-