Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/413

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
TRAPISTKITRYNITARZE
408

sje w Chinach, Japonji, Brazylji, Kongo i Natalu (samoistne opactwo Marianhill).

Trapistki, zakon kontemplacyjny żeński, powstały w r. 1688 wskutek inicjatywy założyciela zakonu trapistów (ob.) z regułą, podobną do tego zakonu. Mają 18 klasztorów we Francji, Anglji, Belgji, Włoszech, Hiszpanji i Niemczech. Tercjarki zakonu trapistek, nazywające się siostrami misyjnemi od Przenajśw. Krwi“, pracują w misjach trapistów w Marianhill w Natalu i w Kongo. Dom macierzysty mają w Beek en Donk w Holandji.

Treuga Dei (pokój Boży), instytucja średniowieczna, wprowadzona przez Kościół w celu poskromienia nieustannych walk i gwałtów, których się dopuszczało ówczesne rycerstwo. Około r. 1040 uchwalono na jednym z synodów południowo-francuskich, że pomiędzy wszystkimi chrześcijanami ma panować bezwzględny pokój od środy wieczora do poniedziałku z rana każdego tygodnia a winni złamała pokoju podlegają ekskomunice. Synody w Narbonne (1054) i późniejsze rozszerzyły to postanowienie na całe okresy kalendarza kościelnego, jak np. adwent i okres świąt Bożego Narodzenia do 6 stycznia, wielki post do niedzieli palmowej i od niedzieli przed Wniebowstąpieniem do końca tygodnia Zielonych Świąt. W ciągu XI stulecia urządzenie to przyjęto prawie we wszystkich krajach Europy, przyczem uznano nienaruszalność niektórych miejsc, jak np. kościoły i klasztory, tudzież osób duchownych, członków wypraw krzyżowych, pątników i kobiet. Sankcję papieską otrzymało to urządzenie od Urbana II w r. 1095 na synodzie w Clermont, poczem synody lateraneńskie z 1123, 1139 i 1179 r. obostrzały poszczególne postanowienia.

Trimurti, ob. Hinduizm.

Trisagium, ob. Sanctus.

Trismegistos, ob. Hermes Trismegistos.

Trullańskie sobory, ob. Konstantynopolitańskie sobory.

Trydencki sobór, wymierzony przeciwko reformacji protestanckiej XVI wieku, dokonał prawdziwej reformy Kościoła katolickiego, wykazał jego żywotność, powszechność i jedność jego wierzeń, oraz przywrócił zaniedbaną w poprzednich wiekach karność kościelną. Rozpoczął się dn. 13 grudnia 1545 r. za pontyfikatu Pawła III (1538—1549) i trwał z dwiema paroletniemi przerwami do 4 grudnia 1563 r. W pierwszym jego okresie (1545—47) odbyło się osiem sesyj, w czasie których badano doktryny protestanckie o powadze Pisma św., o grzechu pierworodnym, o usprawiedliwieniu i o sakramentach. Z powodu wybuchu zarazy w Trydencie w marcu 1547 r. Paweł III przeniósł sobór do Bolonji, podczas gdy członkowie soboru, którzy pozostali w Trydencie, przygotowywali materiały do następnych sesyj. Nowy papież Juljusz III (1549—1555) wznowił dn. 1 maja 1551 r. sobór w Trydencie, który w dalszym ciągu badał naukę o sakramencie Eucharystji, pokuty i ostatniego namaszczenia. Zdrada Maurycego saskiego zmusiła papieża do ponownego przerwania prac soboru w kwietniu 1552 r. Papież Pius IV (1559-1565) zwołał jeszcze raz sobór do Trydentu 18 stycznia 1562. W ciągu tego ostatniego okresu ukończono na XX i XXIV sesji studjum nauki o sakramentach a mianowicie o komunji pod jedną postacią, o mszy św., o sakramencie kapłaństwa i małżeństwa. Sprawy reformy karności kościelnej były traktowane równocześnie ze sprawami dogmatycznemi i stanowiły przedmiot bardzo ożywionych rozpraw, w szczególności na sesji XXIII, na której uchwalono dekret o seminarjach duchownych. Sesja XXV zakończyła sobór w dn. 4 grudnia 1563 r. Z polskich biskupów brali udział i podpisali uchwały soboru: kardynał Stanisław Hozjusz, prymas Polski, jeden z przewodniczących i najwybitniejszych członków soboru, Walenty Herburt, biskup przemyski, i Stanisław Falęcki, sufragan gnieźnieński.

Trynitarze, zakon kanoników regularnych, założony w r. 1198 we Francji przez św. Jana z Mathy i św. Feliksa z Valois, poświęcał się wykupywaniu niewolników chrześcijańskich z rąk mahometan. W nowszych czasach oddaje się pracy misyjnej po-