Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/399

SYMBOLIKASYNAGOGA

394

---

któryby zobowiązywał duchowieństwo do przestrzegania zasad wiary, wyrażonych w księgach symbolicznych. Chodziło jednak i chodzi dotychczas o wybranie wyznania wiary, wspólnego dla wszystkich protestanckich „kościołów krajowych“. Pod tym względem zaś nie przyszło do zgody, bo nawet w Prusach, mimo panowania t. zw. unji między wyznaniem augsburskiem a reformowanem, za niewzruszony autorytet uchodzi u niektórych symbol apostolski, u innych konfesja augsburska. Przeciwnicy „przymusu symbolowego“ zarzucają, że zagraża on istocie protestantyzmu, t. j. wolności swobodnego badania i wykładu zasad wiary i twierdzą, że wszystkie księgi symboliczne mają tylko wartość świadectwa historycznego w walkach z katolicyzmem. Żądają też od duchowieństwa protestanckiego, aby tylko „uwzględniało“ zasady, zawarte w tych księgach, przy nauczaniu religji wedle wskazań „taktu pedagogicznego“. W ten sposób potrzeba autorytetu wiary, odczuwana w protestantyzmie od samego początku jego powstania, nie została zaspokojona a księgi symboliczne posiadają dla większości protestantów już tylko znaczenie historyczne (ob. Protestantyzm).

 Symbolika, nauka, zajmująca się zestawianiem zasad wiary pewnego wyznania z zasadami wiary innych wyznań. Jest rodzajem teologji porównawczej, która nie ma na celu wprost i bezpośrednio bronić lub zwalczać którekolwiek z wyznań chrześcijańskich, lecz tylko badać je wszechstronnie. Mimo tego dzieła z zakresu symboliki, zwłaszcza pisane przez autorów protestanckich, jak Chemnitz, Calov, Sanden, Alting, Hoornbeck, z nowszych Hase i Tschackert, są dziełami wybitnie polemicznemi. Klasycznem dziełem na polu symboliki ze stanowiska katolickiego jest „Symbolika“ I. A. Möhlera (wyd. polskie, Warszawa, 1871).

 Symmachjanie: 1) sekta starochrześcijańska zwolenników Patrycego, herezjarchy w Rzymie, który utrzymywał, że ciało człowieka jest dziełem djabła, że należy niem pogardzać i upośledzać, a nawet zabijać; 2) sekta ebjonicka (ob. Ebjonici), żydowsko-chrześcijańska, zachowująca mimo przyjęcia chrztu prawo i zwyczaje żydowskie, jak obrzezanie, święcenie szabatu i t. p.

 Symonja (świętokupstwo), rozmyślne sprzedawanie lub kupowanie rzeczy duchownych lub z duchownemi ściśle złączonych, jak urzędy i beneficja kościelne, święcenia, sakramenta, nabożeństwa, odpusty i t. p., za cenę materjalną. Nazwa symonji pochodzi od Szymona Maga, który chciał za pieniądze nabyć od apostołów moc czynienia cudów. Prawo kanoniczne uważa symonję za umowę dwustronną, zakazaną a więc nieważną, i zagraża obydwu stronom karą ekskomuniki, utratą wszelkich praw kościelnych a duchownym nadto suspensą.

 Symonjanie, ob. Gnostycyzm.

 Synagoga (z greck. „zebranie“), żydowski dom modlitwy, pierwotnie miejsce nauczania prawa mojżeszowego, gdzie zbierali się żydzi w szabaty w celu wysłuchania ustępów z pism Starego Zakonu. Synagogi powstały w czasie niewoli babilońskiej, poczem zaczęły się szybko mnożyć, tak że za czasów Chrystusa istniały już w każdej miejscowości, zamieszkałej przez żydów. Nie były nigdy i nie są świątyniami, gdyż nie odprawia się w nich ofiary, lecz tylko miejscem modlitwy, odczytywania wyjątków z ksiąg Starego Zakonu i objaśniania ich. Głównym przedmiotem w synagodze jest tebah, szafa, zawierająca rodały (ob.). W pobliżu tebah znajdują się siedzenia dla przedniejszych członków gminy a przed niem wzniesienie (hebr. bima), na którem stoi pulpit dla lektora i kaznodziei. Dalsze miejsca zajmują mężczyźni, kobiety zaś zbierają się na galerji i balkonach. Zarząd synagogi składa się z przełożonego, zbieracza jałmużny, hazzana, mającego pieczę nad księgami świętemi i wymierzającego kary oraz lektora. „Dziesięciu wolnych“ (asarah batlanin) była to instytucja synagogalna, zapewniająca każdorazową obecność 10 modlących się, czyli kompletu, potrzebnego do odprawiania nabożeństwa. Wyłączenie z synagogi za ka-