tion z Cypru, żyjący od r. 334 do 262 przed nar. Chr., oraz Chrysippos z Cylicji (zm. ok. r. 205). Nazwa pochodzi od greck. stoa poikile, portyku w Atenach, gdzie się zbierali uczniowie Zenona. Nauka stoików jest to konsekwentny materjalizm dynamiczny, połączony z panteizmem. Wedle tej nauki, wszystko, co istnieje, stanowi jeden byt cielesny. Najruchliwszy z elementów a przeto najwięcej zdolny do działania jest ogień, z którego składa się bóstwo, pneuma (tchnienie), wszystko przenikająca dusza wszechświata. Ta substancja boża wysyła na świat siły, podobne do nasion (logoi spermatikoi), które przenikają świat i kierują nim wedle boskiego rozumu ku dobremu i rozumnemu celowi. Te siły boskie ubiera wyobraźnia ludzka w postacie wielu bóstw, które są tylko symbolami różnych przymiotów bóstwa i różnych objawów jego działania w wszechświecie. Jedynem dobrem na świecie jest cnota, czyli harmonijny stan duszy, kierujący czynami człowieka w sposób zgodny z naturą. Cztery są główne cnoty stoika: roztropność, wstrzemięźliwość, sprawiedliwość i męstwo. Największem złem jest występek. Poza cnotą i występkiem wszystko inne jest rzeczą obojętną (adiaforon). Przeszkodą do nabycia cnoty są namiętności, których jest cztery: radość, smutek, pożądliwość i bojaźń. Prawdziwą cnotę posiada tylko mędrzec, który wyzwolił się od tych namiętności.
Stoicyzm grecki rozpowszechnił się w Rzymie za czasów cesarstwa. Przedstawicielami jego byli między innymi Seneka, Epiktet i Marek Aureljusz, których pisma miały w XV i XVI wieku licznych zwolenników w Niemczech (Melanchton, Zwingli) i we Francji (Ribadeau, Mointaigne, w XVII w. Descartes i Pascal). Poszczególne poglądy stoicyzmu przejęli nowsi filozofowie, jak Kant i Nietzsche.
Stolica Apostolska (Stolica Święta), nazwa władzy papieskiej z tytułu prymatu władzy (ob. Papież).
Stosunek Kościoła do państwa, ob. Kościół i państwo.
Stranniki (bieguny), ob. Rosyjskie sekty.
Strygolniki, sekta rosyjska z XIV wieku (ob. Rosyjskie sekty).
Studyci, zakon grecko-rusińskiego obrządku, odłam bazyljanów]] (ob.), pochodzący od św. Teodora Studyty, opata klasztoru w Sakudion (zm. w r. 826), posiada trzy klasztory w województwie lwowskiem, a mianowicie w Skniłowie, Uniowie i Zarwanicy. Trudnią się gospodarstwem wiejskiem.
Stuła, od V wieku suknia kapłańska, obecnie oznaka urzędu kapłańskiego, noszona przez księży (biskupów i kapłanów) na szyi.
Stuły prawa, ob. Jura stolae.
Stygmaty, odbicia ran Chrystusowych na rękach, nogach, lewym boku i dookoła głowy, pojawiające się u niektórych świętych, błogosławionych i odznaczających się szczególną pobożnością, jak np. u św. Franciszka z Assyżu (w r. 1224), u św. Katarzyny z Sienny (zm. 1380), św. Katarzyny genueńskiej (zm. 1510), Bernardyny od Krzyża św. (zm. 1847), Berty Bouquillon w St. Omer (zm. 1850), Ludwiki Lateau z Bois d‘Hainé (zm. 1883) i wielu innych. Zjawisko to, zaliczane przez przeciwników życia nadprzyrodzonego do rzędu zjawisk hipnotycznych i tłumaczone przez autosugestię lub histerję, uważa Kościół katolicki za nadprzyrodzony dar boży, jeden z charismatów (ob.) i liczy sześćdziesięciu kilku stygmatyków, w tej liczbie 41 mężczyzn. Według statystyki badacza stygmatyków, dr. Imbert-Gourbeyre, liczba znanych stygmatyków wynosi trzysta kilkadziesiąt. Ostatnią stygmatyczką, co do której Kościół nie wypowiedział dotychczas (r. 1930) ostatecznego zdania, jest Teresa Neumann w Bawarji.
Stylici (słupnicy), ascetyczni mnisi wschodni, spędzający życie przeważnie stojąco na słupie, 15 do 16 metrów wysokim, na którym była umieszczona mała cela. Przykład takiego życia wyszedł od św. Symeona Stylity (Słupnika), żyjącego w okolicy Antjochji (390—459). Blisko 27 lat aż do śmierci spędził na słupie i znalazł wielu naśladowców, szczególnie w VII w., w Syrji, Palestynie, Azji Mniejszej, a później i w Rosji. Ten rodzaj ascetycznego życia, nieznany
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/391
Ta strona została przepisana.
STOLICA APOSTOLSKASTYLICI
386
