łych na wyspach morza bałtyckiego (Rugja). Brak ich zupełny co do religji Słowian zachodnich, Polaków i Czechów, gdyż wiadomości o Olimpie słowiańskim, podawane przez Niemców Thietmara i Helmolda oraz Polaków Długosza i Miechowczyka, są albo niepewne, albo całkiem zmyślone. Naczelnem bóstwem Słowian, znanem nad Odrą i nad Dnieprem, jest Swarożyc, na Rusi zwany Dażbogiem, na Rugji Światowitem, na Pomorzu Trzygłowem, Jarowitem u Słowian hawelskich. Nazwa Swarożyc, czyli syn Swaroga, oznacza ubóstwienie słońca, jako syna ognia, gdyż Swarog był w mitologji słowiańskiej bogiem ognia, kowalem, słowiańskim Hefajstosem.
Uosobieniem gromu i błyskawicy był Perun, o którego czci jednak poza Rusią brak autentycznego świadectwa.
Jak Swarożyc-Dażbóg panował nad niebem i ziemią żywych, tak Weles (Wołos), poczytywany mylnie za bóstwo dobytku (bydła), władał nad światem podziemnym, dziedziną dusz zmarłych. Był słowiańskim Hadesem i wzywano jego imienia w zaklęciach i na umocnienie przysięgi. Boginią kobiet była Mokosz, opiekunka pracy kobiecej, strzyżenia owiec, hodowli lnu i przędzenia. Słowiańska trójca: Chors, bóstwo księżyca, Sim, bóstwo domowe i Rogł (Rgieł), bóstwo rolnicze, ma być pochodzenia obcego a dwóch ostatnich łączą w jedno bóstwo: Simargł i uważają je za zmyślenie literackie pochodzenia grecko-wschodniego. Bardzo bujną byla demonologja słowiańska, połączona z kultem wody, rzek, źródeł, lasów i gór. Są to prawie wyłącznie demony żeńskie, jak rodzanice, brzeginie (beregyni), wiły, rusałki i południce.
Religja słowiańska stała na wyższym stopniu rozwoju wierzeniowego, niż inne religje pierwotne, nie była ani surowym kultem natury, ani animizmem. Słowianie nie czcili samej ziemi, wody, ognia, gromu, słońca i księżyca, lecz oblekali siły natury w postać ludzką (antropomorfizm). Religja ich przedstawia się przeto jako bogato rozwinięty politeizm, w którym jednakże ze względu na centralne znaczenie boga słońca, Swarożyca-Dażboga, możnaby się dopatrzyć śladów monoteizmu. Właściwą całej Słowiańszczyźnie wiarę w nieśmiertelność duszy i cześć dla przodków wyrażały obrzędy przyśmiertne i pogrzebowe. Sielsko domowa wiara w dziadów i penatów, nimfy wodne i leśne, rody i rodzanice, której nie usunęło chrześcijaństwo, pozostała w postaci obchodów i obrzędów ludowych (dziady, wianki, ognie świętojańskie i wiele innych), które chrześcijaństwo tolerowało w pierwotnej postaci lub przystosowało do swoich wierzeń.
(Aleksander Brückner, Mitologia słowiańska, Kraków 1918. Niederle Lubor, Starożytności słowiańskie, przekład polski, Warszawa 1907. Bogusławski Ed. Historja Słowian, Kraków-Warszawa 1888. L. Leger, La mythologie slave 1901, Czubryński dr. Antoni, Mit Kruszwicki, badanie wiaroznawcze, Kraków 1915; Trojanowski Wincenty, Podania dziejów polskich w oświetleniu wiaroznawstwa porównawczego, Warszawa 1917).
Słupnicy, ob. Stylici.
Służebnice Najśw. Serca Jezusowego (pelczarki), zgromadzenie zakonne, założone w r. 1894 w Krakowie przez ks. Józefa Pelczara, ówczesnego kanonika i profesora uniwersytetu, późniejszego biskupa przemyskiego. Celem zgromadzenia jest opieka nad służącemi i robotnicami, nauczanie dzieci i pielęgnowanie chorych. Mają zakłady w Krakowie, Lwowie, Przemyślu, Brodach, Rzeszowie, Tarnowie, Krośnie, Korczynie, Jaśliskach i Zakopanem.
Służebniczki Najśw. Marji Panny (Ancillae, Servulae B. M. V.), zgromadzenie żeńskie III zakonu serwitek (ob.), założone przez św. Juljannę Falconieri w r. 1305 we Florencji. Poświęcają się opiece nad dziećmi i starcami i posłudze przy chorych. Mają liczne osiedla we Włoszech, Anglji, Hiszpanji i Kanadzie oraz w Polsce, gdzie posiadają dom macierzysty w Starej wsi, 76 zakładów w diecezji lwowskiej, 61 w przemyskiej, 27 w tarnowskiej i 22 w krakowskiej.
Rusińskie służebniczki Matki Bożej posiadają 9 osiedli w grecko-rusińskiej archidiecezji lwowskiej i 9 osiedli w grecko-rusińskiej diecezji stanisławowskiej.
Służebniczki N. M. P. Niepokalane-
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/384
Ta strona została przepisana.
SŁOWIAŃSKA RELIGJASŁUŻEBNICZKI N. M. P. N. P.
379
