ranków, otaczających tron boży. Wskutek wcielania spadków po członkach sekty do wspólnej kasy sekta, mimo prześladowań, stała się bogata i liczna, tem bardziej, że obowiązek kastracji odkładano. Przed wojną europejską liczono ok. 100.000 skopców. Odgałęzienie tej sekty stanowią nowoskopcy. Naukę ich głosił w południowej Rosji Lisin, który utrzymywał, że w niego przeszedł duch Seliwanowa, założyciela sekty skopców. Usunął obowiązek kastracji, zastępując ją przez „duchowe wybielenie“, czyli zupełne wstrzymanie się od życia płciowego. Podobne teorje głosił w r. 1897 Lichaczew, włościanin z gubernji ufimskiej.
13. Pod wpływem protestantyzmu powstała w Rosji sekta sztundystów (od niem. Stunde — godzina), będąca zlepkiem wierzeń różnych sekt protestanckich z przewagą baptyzmu. Twórcą jej stał się pastor Bohnekämper (1824), który przedstawiał robotnikom, pracującym w kolonjach niemieckich w gubernji charkowskiej, wyższość protestantyzmu nad nauką cerkwi prawosławnej. Cechy baptyzmu nadał sztundzie misjonarz baptystów angielskich Onken. Od r. 1865 szerzyła się ta sekta w Rosji z nadzwyczajną szybkością, obejmując gubernje: kijowską, ekaterynosławską, podolską i wołyńską. W ostatnich latach przed wojną europejską liczyła miljony wyznawców w całej Rosji europejskiej i azjatyckiej. W Polsce dotychczas istnieją liczne skupienia sztundystów przeważnie w województwie wołyńskiem.
14. Również wpływom protestanckim w Rosji zawdzięcza swe istnienie sekta paszkowców (paszkowjanów). Początkiem jej była propaganda angielskiego protestantyzmu, prowadzona przez lorda Grenvill’a Radstocka, który w czasie Wielkiego Tygodnia w r. 1874 począł wygłaszać w Petersburgu odczyty w domach arystokracji rosyjskiej. Następnie działał w Moskwie, a po jego wyjeździe głową ruchu stał się pułkownik gwardji Wasilij Paszkow, bogaty właściciel dóbr. Założył w r. 1876 „Towarzystwo zachęty do czytania książek religijno-naukowych, otwierał własnym kosztem na przedmieściach Petersburga tanie kuchnie, herbaciarnie i czytelnie dla ludu, zmieniające się wieczorem w domy modlitwy, w których zwolennicy Paszkowa głosili jego naukę. Jest ona wiernem odbiciem doktryny Lutra o Piśmie św. jako jedynem źródle wiary, o usprawiedliwieniu przez samą wiarę, o zbędności dobrych uczynków i t. d.
Prócz powyższych sekt szerzyły się w Rosji sekty adwentystów, mormonów, bogomiłów oraz sekta tołstojowców.
Z chwilą wybuchu rewolucji bolszewickiej w Rosji znikły wszelkie przepisy policyjno-cerkiewne, tamujące rozwój sekciarstwa. Z początku też wiele sekt powyższych poczęło się rozrastać, przejmując od sowietów sposoby agitacji. Gdy jednak sowiety, dążąc do zupełnej dechrystjanizacji społeczeństwa rosyjskiego i do zagłady wszelkiego poczucia religijnego, poczęły prześladować wszelką religję, sekty również nie uchroniły się od prześladowań, nawet te, które, jak np. adwentyści, złożyły programowe deklaracje, pochwalające idee bolszewicką.
(Por. Ks. Karol Dębiński, Raskoł i sekty prawosławne Cerkwi Rosyjskiej. Warszawa. 1919).
Rozgrzeszenie, ob. Absolucja.
Rozproszenie, ob. Diaspora.
Rozwód, ob. Małżeństwo.
Różaniec, nabożeństwo katolickie, polegające na wielokrotnem odmawianiu „Ojcze nasz“ i „Zdrowaś Marja“ przy pomocy t. zw. różańca, czyli wieńca paciorków, z których 5 większych, oznaczających „Ojcze nasz“, znajduje się co 10 mniejszych, oznaczających „Zdrowaś Marja“. Każde „Ojcze nasz“ i następujących 10 „Zdrowaś Marja“ odmawia się z myślą o jednej z 15 tajemnic wiary. Stąd różaniec, jako nabożeństwo, dzieli się na trzy części: część pierwsza obejmuje 5 tajemnic radosnych, t. j. Zwiastowanie, Nawiedzenie, Narodzenie, Ofiarowanie i Znalezienie Chrystusa Pana w kościele; część druga 5 tajemnic bolesnych, t. j. Modlitwa w Ogrójcu, Biczowanie, Koronowanie cierniem, Dźwiganie krzyża i Ukrzyżowanie; część trzecia 5 tajemnic chwalebnych, t. j. Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie, Zesłanie
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/368
Ta strona została przepisana.
ROSYJSKIE SEKTYRÓŻANIEC
363
