Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/367

ROSYJSKIE SEKTYROSYJSKIE SEKTY

362

---

tworzenia „chrześcijan starotestamentowych“. Za podstawę nauki przyjął Apokalipsę, którą po swojemu tłumaczył. Jehowa nie był, według niego, najwyższym Bogiem, lecz tylko bogiem naszego systemu planetarnego. Organizacją państwową, społeczną i cerkiewną pogardzał, kult zewnętrzny lekceważył. Jego wyznawcy istnieją w dawnych gubernjach permskiej, orenburskiej, ufimskiej i samarskiej.
 5. Kalinowcy, sekta, istniejąca w ciągu XIX w. w gubernji nowogrodzkiej, założona przez włościanina Kalinę Efimowa. Głosili bezżeństwo i wstrzemięźliwość, założyciela swego nazywali bratem Chrysta lub samym Chrystusem. Uchodzili za prawosławnych.
 6. Mołokanie, sekta, założona w końcu XVIII w. przez Szymona Ukleina z tambowskiej gubernji. Nazwa ich (mołoko mleko) powstała stąd, że wbrew przepisom cerkwi prawosławnej w czasie postu używają mleka. Odrzucają sakramenta i obrzędy, cześć świętych, obrazów i relikwij. Źródłem ich wiary jest Pismo św., dowolnie tłumaczone. Zabraniają służby wojskowej i składania przysięgi. Po śmierci Ukleina jeden z jego następców, Nikita Iwanow, głosił naukę chiljastyczną. Inny znów przywódca sekty, Terentij Biełowzorow, ogłaszał się za proroka Eljasza i został aresztowany jako oszust, ponieważ wbrew swej zapowiedzi nie został porwany do nieba. Inni następcy Ukleina podawali się za Chrystusów. Po r. 1836 sekta poczęła upadać, wreszcie wchłonęła ją sztunda (ob. niżej). Odłamem mołokanów są napoleonici, sekta, uważająca Napoleona za wysłańca bożego, rozpowszechniona w ubiegłem stuleciu w okolicach Pskowa, Moskwy i na Litwie. Z mołokanów również powstały fanatyczne sekty prygunów, wiedieńców, skakunów, sopunów i inne.
 7. Niemolaki (nie modlący się), sekta, szerząca się w pierwszej połowie XIX w. pośród kozaków dońskich. Założyciel jej, Gabrjel Zimin, uczył, że istnieją cztery pory wieków: wiosna — od stworzenia świata do Mojżesza, lato — od Mojżesza do Chrystusa, jesień — od Chrystusa do r. 1666 i zima — od r. 1666 do czasów obecnych. W okresie zimy znikła prawda, wiara ukryła się a nadzieja zbawienia leży tylko w praktykowaniu wiary. Niema cerkwi, kapłaństwa, sakramentów ani żadnych obrzędów. Zakazana jest służba wojskowa i składanie przysiąg.
 8. Nietowcy albo spasowcy, sekta, nie uznająca prócz chrztu żadnych sakramentów. Przystępujący do sekty wyrzekają się prawosławia. Mieszkają nad Wołgą i w dawnych gubernjach włodzimierskiej, niżegorodzkiej i kostromskiej.
 9. Obszczyje, sekta komunistyczna, wyłoniona z sekty mołokanów i duchoborców. Założył ją Michał Popow, chłop z gubernji samarskiej. Zwolennicy sekty składają majątki na ręce skarbnika, który ma zaspokajać potrzeby wszystkich ze wspólnej kasy. Zarząd gminy prócz skarbnika stanowi 12 „apostołów“, pomiędzy nimi 9 mężczyzn, a 3 kobiety. Nabożeństwo polega na śpiewaniu psalmów i modlitwach przy ciągłem biciu pokłonów i wzajemnych ukłonach i pocałunkach. Sekta, chyląca się do upadku z końcem XIX w., ożywiła się po r. 1905 przez działalność Tołstoja i jego duchoborców.
 10. Serafimowcy, sekta założona w r. 1870 przez mnicha Serafima w gub. pskowskiej. W sekcie tej kobiety spełniają urząd kapłański, nosząc pierścień zaręczynowy, jako oblubienice Chrystusa.
 11. Siutajewcy, sekta założona w drugiej połowie XIX w. przez Wasila Siutajewa w gubernji twerskiej. Odrzucają cerkiew i jej obrzędy, potępiają wojskowość, handel i przemysł, a głoszą potrzebę pokory i miłości.
 12. Skopcy („kastraci“), powstali w gub. tambowskiej w latach 1772 — 1775. Założycielem sekty był Andrzej Iwanow, głoszący potrzebę kastracji, oraz Kondratij Seliwanów, członek sekty chłystów, uważający się za Chrystusa. Zesłany na Sybir, wydał swoje pisma: „Cierpienia“ i „Orędzie“, uważane przez skopców za drugą ewangelję. Obowiązek kastracji opierają na ustępie Apokalipsy, w którym jest mowa o tysiącach ba-