Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/360

REFORMOWANY KOŚCIÓŁRELATYWIZM

355

---

Lutra (ob.) 95 tez jego nauki na drzwiach kościoła w Wittemberdze dnia 31 października 1517 r. Oznaczenie dnia, w którymby wszyscy protestanci mieli obchodzić to święto, jest jedną z wielu kwestyj spornych w łonie protestantyzmu. Mimo wysiłków konferencyj w Eisenach, usiłujących za wspólnem porozumieniem ustalić to święto, niektórzy obchodzą je 31 października, inni w pierwszą niedzielę po tym dniu, inni w pierwszą niedzielę po 1 listopada, inni w ostatnią niedzielę października, inni w pierwszą niedzielę listopada, inni wreszcie nie obchodzą go wcale.

 Reformowany kościół. Tej nazwy używają protestanci, wyznawcy nauki Kalwina i Zwinglego, dla odróżnienia się od zwolenników Lutra. Ani pod względem wyznaniowym, ani administracyjnym nie stanowią zamkniętej i jednolitej całości, lecz tworzą cały szereg samoistnych związków wyznaniowych, zwanych kościołami, zborami, w Polsce jednotami, które istnieją w Szwajcarji, we Francji (ob. Hugenoci), Holandji, Niemczech, na Węgrzech i w Polsce (dwie jednoty), głównie zaś w krajach Ameryki Północnej. Nie łączy tych związków między sobą wspólne wyznanie wiary, bo mają ich kilkanaście (ob. Protestanckie wyznania). Najszerszem uznaniem reformowanych cieszy się t. zw. druga konfesja helwecka oraz uchwały synodu w Dordrechcie. W Prusach reformowani są administracyjnie połączeni z luteranami przez t. zw. unję ewangelicką (ob. Ewangelicy).

 Regalja. 1) Średniowieczna nazwa dóbr i uprawnień świeckich, nadawanych dostojnikom kościelnym przez panujących w drodze inwestytury; 2) we Francji i w Niemczech prawa panującego do zabierania interkalarjów, czyli dochodów z opróżnionych beneficjów kościelnych (ob. Galikanizm).

 Reguła zakonna, ob. Zakony.

 Reinkarnacja, ob. Metempsychoza.

 Rekolekci, kongregacje zakonne: 1) w Hiszpanji odłam augustjanów bosych, 2) we Francji gałąź reformatów, tworząca w XVII w. osobną prowincję. Od r. 1897 należą wraz z reformatami i bernardynami do zakonu braci mniejszych unji Leona XIII.

 Rekolekcje, katolickie ćwiczenia duchowne, polegające na rozmyślaniach i modlitwach, które trwają kilka lub kilkanaście dni. Odbywają je świeccy i duchowni w klasztorach, w osobno na ten cel przeznaczonych domach rekolekcyjnych lub w kościołach. Rekolekcje bywają publiczne (w kościołach) lub prywatne. Członkowie kongregacyj zakonnych mają obowiązek odbywać je corocznie lub dwa razy do roku, duchowieństwo świeckie stosownie do przepisów diecezjalnych.

 Rekoncyljacja kościołów, ołtarzy i cmentarzy, czyli oczyszczenie ich od zaszłej profanacji (ob.), następuje przez obrzęd uroczysty. Rekoncyljacji kościoła konsekrowanego dokonywa biskup a w nagłych wypadkach proboszcz lub rektor Kościoła.

 Rektor, tytuł kościelny przełożonego kolegjum księży świeckich lub zakonnych (jezuitów, redemptorystów i in.), także tytuł duchownego, rezydującego przy kościele nieparafjalnym, używany narówni z tytułem proboszcza.

 Relatywizm, sposób myślenia, nie uznający żadnej absolutnej prawdy ani ogólnie obowiązujących prawideł, czy to na polu religji, czy też etyki, logiki lub estetyki. W sferze zjawisk, dostrzegalnych zmysłami, uzasadniony przez niedokładność zmysłów, relatywizm traci to uzasadnienie, gdy się go stosuje w sferze prawd abstrakcyjnych. Taki relatywizm jest rodzajem sceptycyzmu (ob.), gdy twierdzi, że każda prawda jest nią tylko w odniesieniu do towarzyszących jej okoliczności, lub rodzajem agnostycyzmu (ob.), gdy utrzymuje niedostępność absolutnej prawdy dla umysłu ludzkiego. Powodem do relatywizmu w zakresie religji bywa powierzchowna ocena podobieństw między różnemi systemami religijnemi. Religjoznawstwo napotyka wiele takich podobieństw, czyto w doktrynie, czyto w obrzędach, legendach i podaniach. Jednostronne i powierzchowne zestawienie tych podobieństw, często pozornych, bez ścisłego uwzględniania różnic, prowadzi do relatywizmu religijnego, który twierdzi, że wszystkie religje są w gruncie rzeczy do