Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/36

cji hugonoci zniszczyli jego relikwje. Jest patronem kowali.

 Baptisterium (= chrzcielnica). W pierwszych wiekach chrześcijaństwa baptisteria były to osobne domy, budowane zazwyczaj za kościołem w formie okrągłej, sześcio lub ośmiobocznej lub w formie krzyża, w których dokonywano aktu chrztu. Aż do czasów Konstantyna Wielkiego chrzczono w rzekach i strumieniach. Od wieku VII, t. j. od czasu, kiedy chrzest odbywa się przez polanie wodą, a nie przez zanurzanie lub wchodzenie do wody, zaczęto w miejsce osobnych budynków urządzać chrzcielnice wewnątrz kościołów.

 Baptyści, wspólna nazwa sekt, odrzucających chrzest noworodków a uznających tylko chrzest dorosłych przez zanurzenie w wodzie. Baptyści powstali w Anglji, gdzie w r. 1689 uzyskali przez akty tolerancyjne Wilhelma III to samo stanowisko, co wszyscy inni dysydenci (ob. Dissenters). W r. 1691 podzielili się baptyści na „generalnych“, wyznających arminjanizm i „partykularnych“, trzymających się uchwał synodu w Dordrechcie (ob. Arminjanizm). W r. 1639 przeniósł naukę baptystów do Ameryki Północnej Roger Williams, założyciel stanu Rhode Island. Baptyści amerykańscy podzielili się wkrótce na ściśle kalwińskich czyli „regularnych“ i na wyznających arminjanizm, zwanych Free-Will-Baptists. Te dwie główne sekty rozdzieliły się w w. XVIII na cały szereg drobniejszych sekt, jak Six-Principles-Baptists, którzy uznają jako symbol wiary 6 zasad, wypowiedzianych w liście św. Pawła do Żydów, Campbellitów, zwanych także Disciples of Christ (ob. Uczniowie Chrystusa), którzy odrzucają wszystko, co nie da się udowodnić słowami Chrystusa, Dunkards czyli Tunkers, uznających za ważny tylko chrzest przez zanurzenie w rzece lub w stawie, Hard-Shell-Baptists, odrzucających wszelkie stowarzyszenia i misje, Seventh Day Baptists, którzy święcą sobotę zamiast niedzieli, Snake-Baptists, którzy uważają niepredestynowanych za potomków Ewy i węża i wiele innych sekt. Baptyzm jest znacznie rozpowszechniony wśród murzynów amerykańskich, posiada także zwolenników w Azji, Afryce i Australji. W Europie prócz gmin w Anglji i Niemczech, istnieją gminy baptystów w Szwecji, Danji, Holandji i Szwajcarji. W Polsce uzyskali nielicznych zwolenników wśród ewangelików, Niemców i Litwinów.

 Baradäus Jakób, ob. Jakobici.

 Baranek Boży, ob. Agnus Dei.

 Baranek wielkanocny. Rytualne spożywanie baranka w święto paschy i składanie krwi jego na ofiarę było obrzędem, nakazanym przez Mojżesza (Exod. XII. 3 — 11) na pamiątkę wyjścia Izraelitów z Egiptu i ocalenia ich pierworodnych od śmierci. Ofiara ta, spełniana pierwotnie w domach a następnie w świątyni, ustała po zburzeniu świątyni jerozolimskiej (ob. Żydowskie święta: Pascha). W chrześcijaństwie Baranek wielkanocny jest symbolem Chrystusa (ob. Agnus Dei).

 Barbeljoci, ob. Gnostycyzm.

 Barnabici, zwani także pauljanami lub klerykami regularnymi św. Pawła, zgromadzenie zakonne, założone w r. 1530 w Medjolanie. Trudnią się duszpasterstwem, kształceniem młodzieży i misjami pośród innowierców. Ślubują przedewszystkiem nie ubiegać się o wyższe godności kościelne. Obecnie posiadają około 20 klasztorów we Włoszech, Hiszpanj i i Austrji.

 Bartolomici, 1) kongregacja księży świeckich, prowadzących życie wspólne, bez składania ślubów zakonnych, założona w r. 1640 przez kanonika salcburskiego Bartłomieja Holzhausera w celu kształcenia kleru w przeznaczonych na to zakładach. Papież Inocenty XI w r. 1680 zatwierdził ich ustawę, a wielu biskupów powierzało im prowadzenie seminarjów duchownych. Mieli zakłady w Niemczech, Czechach, na Węgrzech, we Włoszech i w Hiszpanji. Do Polski wprowadził ich w r. 1683 biskup poznański Wierzbowski i osadził ich w Górze Kalwarji, następnie zaś oddał im prowadzenie seminarjum duchownego przy kolegjacie Św. Jana w Warszawie. Bartolomici, zwani dawniej w Polsce od wspólnego życia „komunistami“, oprócz seminarjum warszawskiego, które prowadzili do r. 1846, kierowali seminarjami duchownemi w Węgrowie (do r. 1812), w Janowie (do r. 1782) i w Kielcach (do r. 1816) i mieli