Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/320

i grą na lutni czarował ludzi i poskramiał dzikie zwierzęta a po śmierci swej żony Eurydyki zstąpił do Hadesu i tak wzruszył śpiewem władcę podziemia, że mu pozwolił zabrać małżonkę, — przeszedł do symboliki chrześcijańskiej jako symbol ujarzmienia namiętności przez piękno moralne i jako symbol nieśmiertelności. Wyobrażenia Orfeusza na pomnikach starochrześcijańskich w katakumbach mają być nadto śladem podania, że Orfeusz, jako wieszcz, przepowiadał przyjście Chrystusa i ma być wyobrażeniem samego Chrystusa, który zwyciężył śmierć i poskromił nieprawe żądze ludzkie. Niektórzy pisarze kościelni, jak np. Klemens Aleksandryjski (zm. ok. r. 220), sprzeciwiali się przedstawianiu osoby Chrystusa pod postacią Orfeusza, skutkiem czego symbol ten znika, zastąpiony przez wyobrażenie Chrystusa, jako pasterza owiec.

 Orfickie misterja, ob. Misterja.

 Organista, funkcjonarjusz kościelny, grający na organach, był przez długie wieki po wprowadzeniu chrześcijaństwa także nauczycielem w szkole parafjalnej.

 Organy, instrument muzyczny, będący w użyciu kościelnem od starożytności, wprowadzili na Zachodzie Pipini i Karol Wielki, poczem organy rozpowszechniły się w całem chrześcijaństwie z wyjątkiem Kościoła wschodniego, który dotychczas nie używa organów przy liturgji. W początkach t. zw. reformacji zwolennicy Lutra i Kalwina wyrzucali i niszczyli organy kościelne wraz z obrazami i posągami świętych, później jednak luteranizm przyjął je zpowrotem.

 Orleańczycy, francuska sekta średniowieczna, pochodząca od dwóch duchownych przy Kościele św. Krzyża w Orleanie, Stefana i Lizojusza w XI w., którzy szerzyli teorje gnostyczno-manichejskie i rozróżniali w Piśmie św. sens dosłowny dla ludzi „zmysłowych“ i sens ukryty dla „wybranych“. Mimo że jeden z nich był spowiednikiem królewskim, król Robert zwołał w r. 1022 do Orleanu synod przeciwko nim i skazał przywódców na śmierć na stosie.

 Ormazd (Ahura Mazda), pierwiastek dobra w nauce Zoroastra, stwórca nieba i ziemi, słońca i gwiazd, nieprzyjaciel zła, Arymana, ojciec cnoty i mądrości (ob. Parsyzm).

 Ormianie, przybyli do Polski w XIII w., byli przeważnie schizmatykami i wyznawcami nauki monofizytów (ob. Armenja). W połowie XIV w. pojawiają się we Lwowie ormiańscy mnisi katoliccy. Mimo unji z Kościołem katolickim na soborze florenckim (1439) większość Ormian polskich podlegała aż do r. 1666 patrjarsze armeńskiemu w Eczmiadzynie i trzem biskupom dyzunickim ormiańskim we Lwowie, Kamieńcu i Łucku. Do unji przystąpił w r. 1630 ormiański arcybiskup lwowski Mikołaj Torosowicz (1604 — 1681) ze względów osobistych. Dopiero w drugiej połowie XVII w. unja poczęła się krzewić i utwierdzać pośród Ormian polskich, dzięki pracy misjonarskiej księży teatynów, Klemensa Galana i Alojzego Pidona, którzy w r. 1664 przybyli do Lwowa i założyli tam kolegjum w celu kształcenia księży ormiańskich. Od czasu objęcia arcybiskupstwa lwowskiego przez Wartana Humańjana w r. 1686 unja utrwaliła się u Ormian nietylko w Polsce ale i w krajach sąsiednich, Mołdawji i Siedmiogrodzie. Rząd austrjacki za Józefa II zamknął we Lwowie ormiańskie kościoły podmiejskie i pozostawił tylko katedrę i klasztor benedyktynek ormiańskich, a kolegjum teatynów, w którem mieściło się seminarjum duchowne ormiańskie, zniósł i zamienił na koszary. Odtąd duchowieństwo ormiańskie kształci się w seminarjum lwowskiem obrządku łacińskiego. Katedra ormiańska we Lwowie, pomnik historyczny kultury i pobożności Ormian polskich, została artystycznie odrestaurowana w ostatnich czasach dzięki niezmordowanym zabiegom ks. arcybiskupa Józefa Teodorowicza.

 Ornat, ozdobna szata liturgiczna kapłanów katolickich, powstała z płaszcza rzymskiego, zwanego penula (ob. Szaty liturgiczne).

 Orologion, część brewjarza Kościoła wschodniego, zawierająca psalmy, antyfony i krótkie hymny.

 Ortodoksja (greck. prawdziwa nauka), przeciwieństwo do heterodoksji