Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/292

tach, z której duchowny mahometański, muezin, nawołuje wiernych pięć razy dziennie do modlitwy (ob. Islam).

 Minerwa, ob. Rzymska religja.

 Minimici (lać. minimi = najmniejsi), zakon franciszkański, założony przez św. Franciszka z Pauli ok. r. 1435 w Kalabrji. Zakonnicy ci nazywali się pierwotnie „eremitami św. Franciszka“, we Francji zwano ich „dobrymi ludźmi“ (les bons hommes), w Niemczech paulanami.

 Ministrantura, sposób służenia do mszy, porządek czynności i odpowiedzi, przypadających na ministranta, czyli służącego do mszy.

 Minoryci, ob. Franciszkanie.

 Misja kanoniczna (missio canonica), 1) Upoważnienie i posłannictwo do głoszenia ewangelji i udzielania sakramentów, nadane przez Chrystusa apostołom, przechodzi, wedle nauki Kościoła katolickiego, na biskupów jako następców apostołów. Biskupi zaś przez udzielanie święceń kapłańskich przenoszą je na kapłanów. 2) Upoważnienie do nauczania religji w szkole, udzielane przez biskupa diecezjalnego katechetom duchownym lub nauczycielom świeckim. Według art. XIII polskiego konkordatu z r. 1925 władze szkolne mogą mianować nauczycielami religji w szkołach państwowych tylko te osoby, które otrzymały od władzy duchownej, t. j. od biskupa diecezjalnego, upoważnienie do nauczania religji, czyli misję kanoniczną, muszą zaś usunąć od nauczania religji osobę, której władza duchowna to upoważnienie odbierze.

 Misje, działalność kościelna, skierowana ku rozszerzeniu wiary i utwierdzeniu w niej. Działalność tę rozpoczęli apostołowie po Zesłaniu Ducha św. a wzorem misjonarzy jest św. Paweł, apostoł narodów. Misje apostolskie zdobyły państwo rzymskie i rozszerzyły się poza jego granice w Persji i Chaldei. Powstały kościoły w Arabji, Etjopji, Armenji, Scytji, nad Dunajem, nad Renem i na wyspach brytyjskich. W czasie wędrówki ludów zadaniem misyj było odzyskanie dla Kościoła ludów arjańskich, Gotów, Burgundów i Longobardów. Germanów nawraca św. Bonifacy, Słowian św. św. Cyryl i Metody. Zakony franciszkanów i dominikanów, później jezuitów, zakładają kościoły w Meksyku, Peru, Chili, Paragwaju, Brazylji, Kongo, na Malabarze i na wyspach Moluckich, w Japonji i w Chinach. Działalność misyjna kościoła wzmogła się w XVII w. wskutek powołania do życia przez pap. Grzegorza XV t. zw. Propagandy czyli Kongregacji Kardynalskiej „de propaganda fide“ (rozkrzewiania wiary) i założenia przez Urbana VIII w r. 1627 seminarjum Propagandy. Pod jej kierunkiem pracuje obecnie przeszło 50 zakonów i kongregacyj, tudzież towarzystw misyjnych katolickich. Propaganda rozporządza 12 do 13 tysiącami kapłanów, z których 4400 jest krajowcami, oraz przeszło 100 tysiącami zakonników, zakonnic, laików, katechetów i innych pomocników w dziele misyjnem. Fundusze na propagandę pochodzą, ze składek i jałmużny.
 Prócz misyj zagranicznych, których zadaniem jest nawracanie pogan, prowadzi Kościół katolicki także misje wewnętrzne (ludowe, parafjalne), mające na celu utwierdzenie w wierze i budzenie życia religijnego. Temi misjami zajmują się również zakony, pracujące nad nawracaniem pogan, oraz niektóre kongregacje, mające na celu głównie misje wewnętrzne.
 Misje, prowadzone przez rozmaite wyznania niekatolickie, przeważnie protestanckie, rozpoczęły swą działalność w XIX wieku. Misjami temi trudnią się liczne towarzystwa misyjne, należące do różnych wyznań i sekt, wspierane przez państwa protestanckie. Takich towarzystw niemieckich jest 26 (1318 misjonarzy), angielskich 27 (4300 misjonarzy), północno amerykańskich 29 (3800 misjonarzy), holenderskich 7 (3877 misjonarzy) i skandynawskich 7 (332 misjonarzy). Działalność tych misyj jest więcej polityczna niż religijna, gdyż państwa, dostarczające im funduszów, używają ich do zagarnięcia terytorjów ich działalności w sferę swoich wpływów. Ze współzawodnictwa państw wynika współzawodnictwo towarzystw misyjnych, które prócz różnicy przynależności państwowej dzieli różność wyznania. Obydwie te różnice wyłączają możność jednolitej, jak w Kościele katolickim,