Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/285

wogródku, Grodnie, Rosieniach, Dubnie i Rafałówce, 1819 w Krakowie „Góra Wawel“ i w Żytomierzu „Ciemności rozproszone“. Cesarz Aleksander I z początku popierał masonerję, dał nawet za pośrednictwem Rożnieckiego impuls do powstania nowej organizacji, lecz wskutek wykrycia związków między lożami a tajemnemi organizacjami o charakterze patrjotycznym ukazem z r. 1821 zamknął wszelkie tajne związki i loże masońskie.
 Zaznaczyć należy, że ówczesne loże masońskie w Polsce, zwłaszcza założone w r. 1819 przez wojskowych: Waleriana Łukasińskiego, Dobrogojskiego i Kozakowskiego, nie miały charakteru antyreligijnego. Były to stowarzyszenia o tendencjach wybitnie patriotycznych, zawiązane po myśli jenerała Dąbrowskiego w celu zjednoczenia wszystkich zaborów takim węzłem, któryby utrzymał jedność narodową. Toteż ofiarą ukazu carskiego padły liczne rzesze patrjotów polskich z Łukasińskim na czele.
 Stan obecny organizacji masońskiej we Francji przedstawia się, jak następuje: 1) Wielki Wschód (Grand Orient) zał. 1772 r., kierowany przez Radę obrządku (Conseil de l’Ordre), którą wybiera Zgromadzenie generalne delegatów lóż. Władzę sądową i dyscyplinarną „Wielkiego Wschodu“ wykonywa Izba Kasacyjna (Chambre de Cassation). Rytuałem kieruje Wielkie Kolegjum Rytów (Grand Collège des rites), złożone z 33 masonów 33 stopnia. 2) Najwyższa Rada Francji (Suprème Conseil de France), założona w r. 1804. Podlega jej 70 lóż. 3) Wielka Loża symboliczna rytu szkockiego w Paryżu, zał. w r. 1881, z 27 lożami.
 W Anglji, Szkocji i Irlandji istnieją: 1) Wielka Loża zjednoczona Anglji w Londynie, zał. 1717 r. z 44 w. lożami na prowincji i 25 w. lożami w kolonjach. Podlega jej 1988 lóż miejscowych. 2) Najwyższa rada dawnego rytu, zał. 1845 r., 3) Wielka loża szkocka w Edymburgu, zał. 1736 r. z 525 lożami. 4) Wielka loża irlandzka w Dublinie z 365 lożami.
 W Niemczech: 1) Wielka Loża Narodowa Trzech Globów w Berlinie, zał. 1740 r.; należy do niej 122 lóż johanickich i 65 lóż szkockich. 2) Wielka loża narodowa niemiecka, zał. 1770 r.; należy do niej 98 lóż johanickich i 25 szkockich. 3) Wielka loża przyjaźni rytu nowojorskiego w Berlinie, zał. 1760 r. 4) Wielka loża narodowa saska w Dreźnie. 5) Wielka loża Słońca w Beireuth. 6) Wielka loża loża w Hamburgu. 7) Wielka loża w Frankfurcie nad Menem i 8) Wielka loża Unji masońskiej w Darmstadzie, zał. 1846 r. Od roku 1925 istnieje w Wiedniu międzynarodowa Liga wolnomularska, rozciągająca swą działalność na całą Europę.
 W Polsce od czasu zamknięcia lóż przez Aleksandra I w r. 1821 masonerja prowadziła, prócz b. dzielnicy pruskiej, żywot ściśle zakonspirowany. Na obszarze b. zaboru pruskiego istnieją oddawna loże wolnomularzy niemieckich (johanickie) a mianowicie w Poznaniu, Gnieźnie, Bydgoszczy, Chełmnie, Tczewie, Grudziądzu, Inowrocławiu, Katowicach, Chojnicach, Krotoszynie, Lesznie, Ostrowie, Rawiczu, Starogardzie i Toruniu.
 W Warszawie zorganizowano Wielką Lożę dnia 1 sierpnia 1920 r. Uroczyste jej otwarcie nastąpiło w październiku 1924 r. Należy do niej 13 lóż miejscowych, z tego 10 w samej Warszawie.
 Ogólną ilość masonów na całym świecie podają źródła masońskie na 1,800.000. Podobną organizację do masonerji posiada amerykański związek „odd Fellows“ z oddziałem żeńskim, „lożą Rebeki“, założony w Baltimore w r. 1819, oraz związek żydowski „Bene Berith“ („synowie przymierza“).
 (Otto Reumann: Das Freimaurertum, 1908. Robert W. Gould: History of Freemasonry. Lenings „Enzyklopädie der Freimaurerei”, III wydanie p t. Allgemeine Handbuch der Freimaurerci 1900 — 01. H. Gruber: Die Freimaurer und die öffentlidie Ordnung 1893. Stanisław Załęski: O masonerji w Polsce 1890 Józef Pelczar: Masonerja. Wyd. IV. Kraków 1914. St. Małachowski — Łempicki. Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738 — 1821. Kraków 1929. Nakł. Polskiej Akademji Umiejętności.

 Masoreci, uczeni żydowscy ok. 700 r. po nar. Chr., trudniący się tłumaczeniem tekstu Starego Testamentu według wskazówek tradycji (maso-