Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/279

Wedy (ob.), 2) magiczne formuły zaklęć hindusów i buddystów, skierowane do sił nadziemskich w celu uzyskania ich pomocy lub uniknięcia chorób.

 Mann, ob. Orenda.

 Manus mortua (martwa ręka, main morte, todte Hand) własność ziemska w rękach Kościoła. Dobra, które przeszły w posiadanie Kościoła, są. poniekąd wyjęte z ogólnego obrotu, ponieważ prawo kanoniczne utrudnia ich pozbywanie, stawiając ograniczenia aljenacji (ob. Kościelny majątek). Ustawy państwowe, zmierzające do ograniczenia Kościoła w prawie nabywania majątku, zwłaszcza w drodze spadku lub zapisu, nazywają się ustawami amortyzacyjnemi.

 Maphrian, najwyższa po patrjarsze godność kościelna u jakobitów (ob.).

 Maranatha, w języku aramejskim maran-atha (albo marana atha) znaczy „Pan przyszedł“ albo „Panie przyjdź“, u pierwszych chrześcijan, mówiących po aramejsku, formuła powitania lub zakończenie modlitwy. W chrystologji ma ta formuła znaczenie dowodu, że w najdawniejszych gminach chrześcijańskich wzywano Chrystusa jako Pana i Boga.

 Maratonjanie, sekta wyznawców Maratonjusza, biskupa Nikomedji, odłam sekty macedonjanów (ob.).

 Marcin, imię pięciu papieży:

 Marcin I św. (649 — 655) ściągnął na siebie prześladowanie, potępiając herezję monotelizmu na soborze lateraneńskim w r. 649 i został na rozkaz cesarza Konstansa II uwięziony w pałacu lateraneńskim, następnie wy-wieziony do Konstantynopola (653), gdzie obchodzono się z nim okrutnie. Umarł na wygnaniu w Chersonesie w r. 655.

 Marcin II (882 — 884) pierwszy biskup, który został papieżem.

 Marcin III (942 — 946) wybrany na polecenie Alberyka II.

 Marcin IV (1281 — 1285) ekskomunikował cesarza Michała Paleologa za zerwanie zawartej w Lyonie unji między Kościołem zachodnim a wschodnim.

 Marcin V (1417 — 1431) zwalczał teorje, głoszące wyższość soboru nad papieżem, oraz herezję husytów. Zwołał sobór pawijsko-sienneński a po jego rozejściu się wyznaczył kardynała Ceisariniego na przewodniczącego soboru w Bazylei, który się zebrał na krótko przed jego śmiercią.

 Marcjon, założyciel sekty marcjonistów, pochodził z Pontu i przybył w r. 139 do Rzymu jako chrześcijanin, gdzie został w r. 144 wyłączony z Kościoła jako heretyk. W doktrynie swojej przeciwstawiał żydowskiemu Bogu sprawiedliwości Boga miłości, który był ojcem Jezusa. W tem przeciwstawieniu miłości i sprawiedliwości, ducha i materji znać u Marcjona wpływy gnostycyzmu. Świat widzialny jest według niego dziełem Boga żydowskiego, który skazał Jezusa na śmierć. Marcjon odrzucał Stary Testament i uznawał tylko listy św. Pawła oraz niektóre ustępy z ewangelji św. Łukasza. Zwolennicy jego nauki dzielili się na „wybranych“ i „katechumenów“. Od „wybranych“ żądał ścisłej askezy a mianowicie uwolnienia się z więzów ciała przez wstrzymanie się od małżeństwa i od spożywania mięsa. Gminy marcjonistów istniały aż do VI wieku, poczem zostały wchłonięte przez manicheizm.

 Marduk, ob. Asyrja i Babilonja.

 Marek św., ewangelista, uczeń i pomocnik św. Piotra i św. Pawła, któremu towarzyszył w kilku podróżach misyjnych. Pochodził z pokolenia Lewi a matka jego posiadała, wedle podania, dom w Jerozolimie, w którym Chrystus spożywał ostatnią wieczerzę i gdzie zebrali się uczniowie Chrystusa tej nocy, gdy św. Piotr wyszedł z więzienia. Św. Marek był pierwszym biskupem Aleksandrji i poniósł tam śmierć męczeńską. Kupcy weneccy sprowadzili w r. 828 jego relikwje do Wenecji, której jest patronem. Symbolem jego jest lew.

 Marja. Najśw. Marja Panna, matka Zbawiciela, doznaje w Kościele katolickim czci wyższej, niż wszyscy inni święci, zwanej cultus hyperduliae (ob. Adoracja). Powodem tego kultu jest godność Marji, jako Bogarodzicy. Nadto czci Kościół Najśw. Marję Pannę jako Matkę wszystkich ludzi i pośredniczkę między Bogiem człowiekiem a ludźmi. Godność Bogarodzicy jest dogmatem, sformułowanym przez sobór efeski w r. 431. Wedle tej