ludzkiej, lecz ją udoskonala, nie odejmuje jej przyrodzonej własności, którą jest wolna wola, lecz pobudza ją do działania w kierunku dobra i dopomaga jej, oświecając rozum.
Łaski Jan, ob. Wallońsko-reformowane gminy.
Łaski papieskie, w terminologji Kurji rzymskiej dyspensy, rehabilitacje, nadania beneficjów, przywileje, wogóle wszelkie akty, któremi papież udziela poszczególnym osobom łask, nie należących się im z prawa ogólnego. Rozdawcą tych łask jest papież a organam i wykonawczemi jego woli są władze, objęte nazwą Kurji rzymskiej.
Ławra, ob. Laura.
Łazarz (Eleazar). 1) W przypowieści ewangelicznej (Łuk. XVI.19—31) nędzarz, który dostaje się do nieba, podczas gdy niemiłosierny bogacz cierpi męki piekielne. Uważany za osobę rzeczywistą jest Łazarz w wiekach średnich patronem chorych i nędzarzy. Z tego powstały nazwy szpitala św. Łazarza i lazaretów.
2) Łazarz z Betanji, według ewangelji brat Marji i Marty, którego Chrystus wskrzesił (Jan XI.1—44). Według tradycji miał on po śmierci krzyżowej Chrystusa udać się na Zachód i był pierwszym biskupem Marsylji; wedle innego podania umarł na wyspie Cypr.
Łazarzyści, ob. Lazaryści.
Łotwa, statystyka wyznań, ob. Europa.
Łukasz św., ewangelista, autor trzeciej ewangelji oraz Dziejów Apostolskich. Nie należał do bezpośrednich uczniów Chrystusa, lecz wedle tradycji patrystycznej był uczniem apostolskim. Istnieją przypuszczenia, że był z pochodzenia Grekiem, nawróconym przez św. Pawła, któremu towarzyszył w podróżach i opisał je w Dziejach Apostolskich. Był z zawodu lekarzem i pochodził z Antjochji. Legendy późniejsze, od VI w. począwszy, przypisują mu umiejętność malarską, niema jednak żadnego dowodu, by nam alował przypisywane mu obrazy, a mianowicie portrety Matki Bożej, z których jeden został przywieziony przez cesarzową Eudoksję z Jerozolimy do Konstantynopola. Ewangelję napisał św. Łukasz przy końcu I i na początku II wieku, Dzieje Apostolskie zaś wkrótce potem. Autentyczność ewangelji św. Łukasza nie jest kwestjonowana nawet przez krytykę radykalną.
Mabillon Jan (1632—1707) mnich benedyktyński z kongregacji maurynów w opactwie Saint Germain des Prés, słynny z uczoności, twórca dyplomatyki jako umiejętności, której zasady skreślił w dziele p. t. „De re diplomatica“ (1861). Pozostawił wiele dzieł historycznych i patrystycznych, w których położył podwaliny do historji średnioweicza, ocenianego przezeń bardzo krytycznie. W polemice z opatem trapistów Bouthillier de Rancé stanął w obronie nauk i umiejętności i uzasadnił potrzebę studjów naukowych w życiu klasztornem.
Macedonjanie (maratonjanie), sekta w IV wieku, zwolennicy Macedonjusza, który w latach 341—360 był biskupem w Konstantynopolu. Głosili mniemania arjańskie, że Duch św. jest istotą pośledniejszą od Ojca i Syna, przez co zwano ich także pneumatomachami, czyli walczącymi przeciwko Duchowi św.
Machabejskie księgi, dwie księgi Starego Testamentu, opowiadające dzieje walk Żydów pod wodzą Machabeuszów przeciwko królom syryjskim.
Machabeusze (Machabejczycy), rodzina żydowska książąt asmonejskich, potomkowie arcykapłana Matatjasza. Zajmowali przodujące stanowisko w narodzie żydowskim w czasie między r. 167 a 57 przed Chr. Odznaczali się walecznością i gorliwością w obronie wiary. Siedmiu braci Machabeuszów, którzy wraz z matką ponieśli śmierć męczeńską z rozkazu Antjocha Epifanesa, doznaje czci także w Kościele chrześcijańskim jako męczennicy za wiarę.
Machsor, modlitewnik żydowski,
