Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/204

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

i klasztor a Gottfried z Bouillon’u udotował połączony z tym klasztorem szpital, przy którym utworzył bractwo. Celem bractwa było pierwotnie pielęgnowanie pielgrzymów. Drugi przełożony bractwa Rajmund de Puy ułożył rzekomo regułę zakonu, w której zobowiązał część jego członków do walki z niewiernymi. Później powstał podział członków zakonu na rycerzy, kapłanów i braci świeckich. Na czele zakonu, którego siedzibą była Jerozolima, stał wielki mistrz, wybierany dożywotnio. Bogactwa, zebrane przez zakon, stały się, już od XII wieku począwszy, przyczyną jego upadku. Wyparci przez Turków z Jerozolimy, osiedlali się joanici kolejno w Ptolomaidzie, na Cyprze, na Rodos, a w r. 1522 na Malcie, którą im darował Karol V. Po zdobyciu Malty przez Napoleona w r. 1798 ostatni wielki mistrz zakonu hr. Hompesch zrezygnował a obrany wielkim mistrzem car Paweł I nie otrzymał zatwierdzenia papieskiego. Anglicy, zdobywszy Maltę, nie oddali jej joanitom, którzy rezydowali w Katanji, następnie w Ferrarze, a od r. 1834 w Rzymie. Od r. 1805 nie wybierali wielkiego mistrza a tytuł ten wskrzesił w r. 1888 Leon XIII. Zakon dzieli się obecnie na dwa prioraty, włoski i niemiecko-czeski, i zamienił się na order, który może otrzymać tylko ten, kto się wykaże pochodzeniem szlacheckiem od 16 pokoleń. W Niemczech istnieją joanici protestanccy, order „królewsko pruski“, założony przez Fryderyka Wilhelma.
W Polsce były dwie komandorje joanitów: poznańska i stwołowicka (ostatnia fundacji Radziwiłłów z r. 1610), następnie priorat z sześcioma komandorjami, które w końcu XVIII wieku przestały istnieć.

Joanitki, szpitalniczki św. Jana z Jerozolimy, żeński odłam zakonu joanitów, posiadał od XII w. klasztory w Kastylji, Anglji i kilka szpitali we Francji. Zniosła je rewolucja francuska.

Joanna d’Arc święta, Dziewica Orleańska, bohaterska patronka Francji. Córka włościanina z Domremy, urodzona 6 stycznia 1412 r., doznawała już w 13 roku życia wizyj, w których ekstaza religijna łączyła się z zapałem patrjotycznym. Wskutek zwycięstw Henryka V Anglicy zawładnęli wówczas więcej niż połową Francji, a położenie delfina, późniejszego króla Karola VII stawało się coraz trudniejsze. Zdoławszy przekonać delfina o swojej misji wybawienia Francji, Joanna, mając lat 17, w męskiem przebraniu, w zbroi, ze sztandarem i mieczem w ręku, stanęła na czele niewielkiego wojska i pośpieszyła na odsiecz Orleanu. Dostarczyła broniącej się załodze żywności i zmusiła Anglików do odstąpienia od oblężenia. Wkrótce stała się postrachem wojsk angielskich, a przedmiotem religijnej czci Francuzów. Pod jej wpływem wojsko Karola VII zdobyło Auxerre, Chalons i Troyes, ona wprowadziła Karola VII do Rheims, gdzie się odbyła jego koronacja (1429). Walczyła dalej z Anglikami, zwyciężyła ich pod Lagny, ale przy odsieczy Compiegne wzięta do niewoli dostała się w ręce księcia Burgundji, który ją wydał Anglikom. Postawiono ją przed sądem w Rouen jako oskarżoną o czary i po cztero-miesięcznym procesie skazano na śmierć przez spalenie na stosie. Wyrok został wykonany 31 maja 1431 r. Już w r. 1450 zarządzono rewizję procesu, która wykazała niewinność i bohaterstwo Joanny. Papież Benedykt XV zaliczył ją w r. 1920 w poczet świętych.

Joanna papieżyca. Kroniki Marcina z Opawy, zwanego Marcinem Polakiem (zm. 1279) i Stefana de Borbonne (zm. 1261) zawierają fantastyczną opowieść o kobiecie, pochodzenia angielskiego, która miała być papieżem ok. r. 1100. Opowieść tę uznał już w XVII wieku teolog reformowany Blondel za zmyśloną a nowoczesna krytyka historyczna odmawia jej wszelkich cech prawdopodobieństwa.

Job (Hiob), bohater opowieści biblijnej, stanowiącej jedną z ksiąg kanonicznych Starego Testamentu nieznanego autora, żyjącego z końcem VII lub z początkiem VI w. przed Chr. Nazwa Job, czyli „zwalczany przez nieprzyjaciół“, wskazuje, że jest to postać zmyślona, służąca do przedstawienia pewnej idei. Ideą tą jest wzór doskonałej cierpliwości