Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/114

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pierwsza zapowiada zburzenie Jerozolimy, druga zawiera proroctwa, grożące karą bożą narodom sąsiednim, radującym się z upadku państwa judzkiego a trzecia zapowiada wyzwolenie żydów przez Mesjasza.

Ezoteryzm, nauka tajemna, czyli nauka dla wtajemniczonych w przeciwstawieniu do egzoteryzmu, czyli nauki jawnie głoszonej, przeznaczonej dla niewtajemniczonych. Wyrażenia te przeszły z greckich misterjów do greckich szkół filozoficznych Pitagorasa, Platona, Arystotelesa i innych, w tem znaczeniu, że niektóre nauki wykładano tylko uczniom, przypuszczonym do poufnego stosunku z mistrzem i zwano ich ezoterykami, inne zaś słuchaczom przygodnym, zwanym egzoterykami. Wyrażeń tych używa również nowoczesna teozofja.


F


Faber Fryderyk Wilhelm, angielski pisarz i działacz katolicki (1814 — 1863). Studjował teologję w Oxfordzie, poczem został duchownym anglikańskim. W r. 1845 przeszedł na katolicyzm, a w dwa lata później otrzymał święcenia kapłańskie i wstąpił do zgromadzenia oratorjanów. Przez 14 lat pracował w Londynie, odznaczając się wielką pobożnością i niezwykłym talentem kaznodziejskim. Założył bractwa Krwi Przenajświętszej i św. Patryka i napisał liczne dzieła treści ascetycznej.

Faber Stapuleusis, tego miana używał Jakób Lefèvre d’Etaples, humanista francuski, komentator i tłumacz Pisma św. na język francuski (ur. 1450, zm. 1536). Był profesorem języków klasycznych w Sorbonie, która go wykluczyła ze swego grona wskutek podejrzeń o sprzyjanie protestantyzmowi. Król francuski, Franciszek I, powołał go na nauczyciela swego syna.

Fabrica ecclesiae według prawa kościelnego budowa kościoła, a w szerszeni znaczeniu wszystkie związane z budową czynności administracyjne, mianowicie zarząd funduszu, na budowę przeznaczonego, oraz sam fundusz lub majątek, przeznaczony na budowę i utrzymanie budynku kościelnego. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa przeznaczano na ten cel ze wspólnych funduszów gminy chrześcijańskiej czwartą część, po powstaniu zaś samoistnych beneficjów kościelnych istniał przy wielu kościołach osobny fundusz na potrzeby ściśle kościelne. Gdzie takiego funduszu nie było, lub gdy był niewystarczający, trzymano się zasady, że obowiązek ponoszenia kosztów budowy i utrzymania budynku kościelnego, zwany obowiązkiem fabrycznym, ciąży na całym majątku kościelnym, a więc na beneficjacie i tych wszystkich, którzy z niego wskutek sekularyzacji korzystali. W myśl obecnie obowiązującego prawa kanonicznego obowiązek naprawiania kościoła parafjalnego ciąży: a) na majątku na ten cel przeznaczonym, b) na patronie kościoła, c) na pobierających dochody z tego kościoła oraz d) na parafjanach (por. Konkurencja kościelna i Forenses).

Facultates w znaczeniu katolickiego prawa kanonicznego są to upoważnienia, ogólne lub specjalne pełnomocnictwa, których udzielają ze swego zakresu działania duchowni wyższych stopni hierarchicznych swoim podwładnym. Papież może udzielać biskupom przeróżnych upoważnień do wykonywania praw, nie należących do zakresu ich władzy, biskupi zaś mogą udzielać upoważnień wikarjuszom generalnym, dziekanom, proboszczom i innym duchownym, pracującym w duszpasterstwie. Tak np. wikarjusz generalny potrzebuje specjalnego upoważnienia biskupa do wizytowania diecezji, do nadawania beneficjów, do postępowania karnego w ważniejszych wypadkach i t. p.

Fakir, po arabsku zn. ubogi, asceta. 1) Fakirzy mahometańscy dzielą się na dwie kategorje: Baszar (znaczy „z ustawą“), albo salik (zn. „pielgrzymujący do nieba“), są to fakirzy żyjący według przepisów islamu i należący do pewnego zakonu derwiszów