Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/57

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

W miesiącu czerwcu tegoż roku wybrano prezesem Augusta hr. Cieszkowskiego, a gdy tenże złożył urząd, Tytusa hr. Działyńskiego, wiceprezesem ks. dziekana Malinowskiego, redaktorem dr. Władysława Niegolewskiego, podskarbim Heliodora hr. Skórzewskiego, a po jego śmierci dr. Teofila Mateckiego, sekretarzem syndyka Leona Wegnera. Prezesostwo honorowe przyjął arcybiskup Leon Przyłuski.
Z początku miało Towarzystwo Przyjaciół Nauk tylko dwa wydziały: nauk historycznych i moralnych, który zawiązał się 23 września 1857 r. (prezesem został Władysław Bentkowski, następnie Marceli Motty, sekretarzem Maksymilian Studniarski) i przyrodniczy, który zawiązał się za staraniem dr. Ludwika Gąsiorowskiego 31 października 1857 r. (prezesem został Felicyan Sypniewski, sekretarzem Stanisław Szenic, w których miejsce wstąpili później Karol Karśnicki i Augustyn Lubomęski).
Na samym początku urzędowania swego napotkał Zarząd na wielką przeszkodę, rejencya poznańska bowiem objawiła zdanie, aby nauczyciele publiczni wstrzymali się od przystępowania do Towarzystwa, bo niewiedzieć, czyby na tem nie ucierpiały ich obowiązki urzędowe. W tym samym czasie wysocy urzędnicy niemieccy zachęcali nauczycieli Polaków do wstępowania do niemieckich Towarzystw!
Tym sposobem pozbawiono Towarzystwo otwartej pomocy głównego zastępu pracowników, którzy z powołania i zawodu oddawali się naukom.
Odezwanie się posłów Bentkowskiego, Cieszkowskiego i Niegolewskiego na posiedzeniach sejmowych 18 kwietnia i 11 maja 1859 r. w tej sprawie było bezskuteczne. Wybrał się więc Tytus hr. Działyński do Berlina, sądząc, że może osobiście wyjedna od ministra Bethmanna - Hollwego cofnięcie zakazu rejencyi poznańskiej.
Dnia 28 maja otrzymał posłuchanie, które sam w ten sposób opisuje:[1]

„Pozwoliłem sobie najprzód przypomnieć jw. panu Bethmann - Hollwegowi zasady pruskiego ministra stanu Hardenberga, zasady, głoszone przez posłów polskich już na

  1. Rocznik Tow. Przyj. Nauk. I. 602.