Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/301

języki starożytne, lecz język ojczysty i literatura rodzima, oraz nauki ścisłe i przyrodnicze.
 Następnego roku zamieścił Orędownik Naukowy drugą rozprawę Cegielskiego O powstaniu mowy i szczególnych języków, a w rok później O słowie polskiem, opartą na prawach głosowych indoeuropejskich języków. „Było to pierwsze rozumne i rzetelne gramatyczne wyłuszczenie natury i przemian słowa polskiego”.
 W r. 1843 wydał Cegielski po polsku Gramatykę języka polskiego dla użytku szkół, ograniczając się na części etymologicznej, jako natychmiast koniecznej.
 Ostatnią pracą Cegielskiego z czasów zawodu nauczycielskiego była Nauka poezyi (Poznań 1845), zawierająca teoryę poezyi i jej rodzaje, oraz znaczny zbiór najcelniejszych wzorów poezyi polskiej. Książka ta doczekała się czterech wydań.
 Do współpracowników ówczesnych czasopism należeli: dr. Wojciech Cybulski, od r. 1841 docent literatury słowiańskiej przy uniwersytecie berlińskim, dr. Marceli Motty, wsławiony później autor Przechadzek po mieście, dr. Antoni Małecki, dr. Jan Rymarkiewicz, Emil Kierski, Daniel Rakowicz, Stanisław Zawadzki, ks. Jan Jabczyński, ks. Antoni Tyc, proboszcz leszczyński, który wydał Wybór kazań oryginalnych w dwóch tomach, Lekcye i Ewangelie na niedziele i święta całego roku, podług przekładu J. Wujka. Leszno 1846, Dzieje Starego i Nowego Przymierza dla użytku szkół elementarnych i Żywoty Świętych, wreszcie dr. Karol Ney. Był to bardzo zasłużony człowiek.
 Urodził się 7 lutego 1809 r. z ubogich rodziców w Toruniu. Ojciec jego, zakrystyan, nazywał się Nowotny, później przezwał się Neyem. Karol, skończywszy niemieckie gimnazyum w Toruniu, słuchał filologii na uniwersytecie berlińskim, a w Getyndze uzyskał stopień doktora filozofii. Rok próby odbył przy gimnazyum w Toruniu, stąd przeniósł się do Gniezna jako rektor szkoły wydziałowej i tu lat 10 pracował, zajmując się zarazem najgorliwiej nauką języka, historyi i literatury ojczystej. Jako jeden z najpilniejszych współpracowników Przyjaciela Ludu zwrócił na siebie uwagę publiczną i pozyskał szacunek uczonych rodaków, o czem świadczą korespondencye np. z Lelewelem, któremu w kilku pracach historycznych był pomocnym. Prace swoje