Strona:Samuel - Adalberg - Księga przysłów.djvu/6

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
WSTĘP.



W ostatnich kilku dziesięcioleciach zapanował na polu literatury ludowej ruch niezmiernie ożywiony. Do „przędzy myśli i kwiatów uczuć” ludu zabrano się z całą energją, z całą świadomością jej wartości naukowej i gdy dawniej niwa ludoznawcza miała szczupłe tylko kółko uprawiaczy, dzisiaj liczy już spory zastęp pracowników z całym zamiłowaniem i przekonaniem wyzyskujących cenne źródło wielu naukowych zdobyczy. Obok Kolberga, który wejrzał najgłębiej w skarbnicę twórczości ludowej i, z wydobytych z niej całożyciową pracą ziarnek, zebrał olbrzymi pomnnikowy materjał, bez którego żaden badacz współczesny ani przyszły obejść się nie będzie mógł, mamy wielu gorliwie, według sił, śladem jego dążących, usiłujących zgromadzić jak najwięcej materjału ludoznawczego, a niekiedy nawet od zupełnej zagłady uratować. Inni znowu nie zaniedbują pracy ściślejszej, krytycznej i starają się z przedłożonych sobie pomników wyczytać: jakim lud jest dzisiaj, jakim był przed wiekami, a niektórzy badacze, na ich podstawie, ośmielają się nawet uchylić rąbka zasłony z doby słowiańszczyzny przeddziejowej.

Nie mała cząstka tej literatury, powszechnie folklorystyczną zwanej, a u nas trafnie bardzo ludoznawczą, poświęcona jest zbieraniu i opracowywaniu przysłów, który to dział folklorystyki, już w starożytności pilnie uprawiany, znany jest pod specjalną nazwą paremjografji. Czym są przysłowia w badaniach etnograficznych, jaka ich waga dla nauki wogóle, o tym istnieje w literaturach wszystkich, od najstarszej aż do najmłodszej, definicji tak wiele i tak wyczerpujących — iż z nich śmiało całe księgi ułożyćby można. Nie siląc się więc na definicje nowe, powiem tylko, że definicja najpowszechniejsza, a która sama stała się prawie przysłowiową, nazywa je filozofją i mądrością ludów; z określeniem tym i u najstarszych autorów polskich spotkać się można.
Gdy zbieranie pieśni, klechd, bajek i t. p. utworów lodowych wprost z ust ludu jest zasługą wieku obecnego, na przysłowia zwrócono u nas uwagę