2 Czerwiec po deszczowym maju często dżdżysty w naszym kraju. — Wierzb. 171.
3 Czerwiec — przerwiec, bo przerywa gospodarkę aż do żniwa. — Liwocz. 27.
Czerwiec — przerwiec. Wierzb. 171.
4 Czerwiec się czerwieni? — będzie dość w kieszeni. — Kal. powsz. Wildta r. 1854.
5 Czerwiec stały, grudzień doskonały. — Kal. Ciesz. 677; Żup. 50; Kolb. VIII. 286; Wierzb. 171.
6 Czerwiec temu się zieleni, kto do pracy się nie leni. — Chocisz. I. 630; Żup. 49.
Czerwiec temu się czerwieni, kto.... Chocisz. I. 630.
7 Grzmoty czerwca rozweselają rolnikom serca. — Boeb. 97.
8 Mokry czerwiec, chłodny maj — wszystkim gburom prawy raj. — Wierzb. 170.
9 W czerwcu gorącego lata, zdrowa więc bywa sałata; wina jeśli być nie może, piwo chłodne pij nieboże. — Wierzb. 171, z Furm.
10 W czerwcu pod czerwcem siedzi czerwiec.
Czerwiec = gatunek owadu.
11 W czerwcu się pokaże, co nam Bóg da w darze. — Kal. powsz. Wildta r. 1854.
12 W czerwcu się to lęga, co się przedtym sprzęga. — Kal. powsz. Wildta r. 1854.
Czerwone.
Co czerwone, to piękne; a co słodkie, to dobre.
Chłopski gust.
Czerwony.
1 Czerwony jak burak, jak cegła, jak ćwik, jak ćwikła, jak indyk, jak iskra, jak kogut, jak krew, jak ogień, jak rak, jak upiór, jak żar.
2 Czerwony, jak funt mięsa.
3 Czerwony jak jajko.
Ironicznie, t. j. blady.
4 Czerwony jak rydz. — Knap. 129; Now. 14.
Czerwony jako rydz. Ern. 901.
5 Czerwony jak upiór. — Wójc. Prz. I. 35 i 143; Czel. 495; Gluź. 522; Chocisz. 271; Lech. 287.
Czesać.
Źle czesać, kiedy włosów niema.
Czeski ob. Czech.
Cześć.
1 Cześć przyrodzenia nie mieni. — Ryś. cnt. 2.
2 Cześć za cześć, dár za dár. — Cinć. 9.
T. j. nic darmo.
3 Czołem za cześć. — Mącz; J. Kochan. Koch; Knap. 135; Ern. 188.
4 Dawszy cześć, dajże i wolą. — Ryś. cnt. 3.
5 Jaka cześć, taka i dzięka. — Trzt.
6 Komu cześć, temu chwała. — Gem. I. 66.
7 Ni czci, ni wiary. — Gem. II. 173.
Bez czci, bez wiary, bez podkówek u butów. Dykc. I. 22.
Częstochowa. Częstochowski.
1 Częstochowskie kadencje. — Trotz, p. w. Kadencja; Linde, p. w. Częstochowa; Wójc. Prz. II. 52; Czel. 482; Wurzb. 76; Lip. M. 243; Dar. 129.
Kadencje ze skrzyni Jasnogórskiej. Czel. 482.
Wiersze bez sensu, liche, ladajakie rymy.
2 Częstochowski poeta (rym, wiersz). — Lip. M. 243.
Ob. wyżej: Częstochowskie kadencje.
3 Częstochowski żołnierz. — Linde, p. w. Częstochowa; Wójc. Prz. III. 236; Lip. M. 243; Czel. 482; Wurzb. 75; Dar. 129.
Niedołężny, niećwiczony, niebitny.
O żołnierzach częstochowskich pisze Kitowicz (Opis. obycz. III. 65): „żołnierzyska te były po większej części stare dziady, w innych regimentach wysłużone, do Częstochowy jakby na łaskawy chleb przyjęte.”
4 Gada, jak w Częstochowie. — Linde, p. w. Częstochowa; Lip. M. 246; Wurzb.76; Dar. 129.
Plecie bez związku; jak opętani, którzy odbywali pielgrzymki do Częstochowy, gdzie z nich czarta wypędzano, czyli leczono.
5 I w Częstochowie tego nie widać. — Linde, p. w. Częstochowa; Lip. M. 248; Dar. 129.
Wielka osobliwość.
6 Kresa częstochowska. — Linde, p. w. Częstochowski.
Rycerz z kresą częstochowską. Linde, p. w. Częstochowski; Wójc. Prz. II. 220; Wurzb. 76.
T. j. z blizną, z tęgą szramą na twarzy. Obraz Najśw. Panny w klasztorze jasnogórskim nosi dwie blizny, czyli kresy ręką poganina zadane.
7 Malowidło częstochowskie. — Karł. 25.
Liche, nędzne; bohomaz.
8 Nie ma głupich, pojechali do Częstochowy na odpust.
9 Nie pomogą vota, ani droga do Częstochowy. — Opal. Sat; Lip. M. 257.
Próżno już pokutować, nie zmyjesz grzechu.
10 Piszczek częstochowski.
Żebrzący grajek, lub śpiewak.
11 Poszły zbiory, jak częstochowskie skarby. — Linde, p. w. Częstochowski; Wójc. Prz. II. 219; Lip. M. 262; Czel. 482; Wurzb. 276; Dar. 128.
Rozproszyły się, poszły z dymem. Wójcicki (Przysł. II. 219) a za nim i Lipiński (Bibl. warsz. IV. 262) twierdzą, że przysłowie powstało po napadzie husytów w r. 1431, którzy, zrabowawszy klasztor, niemało z sobą skarbów unieśli. Darowski zaś (str. 128) twierdzenie to za niedość pewne i uzasadnione uważa.
12 Potrzebny, jak djabeł w Częstochowie. — Zabł. Zab; Wójc. Prz. III. 149; Czel. 482 Lip. M. 262; Wurzb. 77; Mas. 116; Dar. 129.
