Cudzym się zdobić głupstwo. Żegl. I. 27; Trotz, p. w. Cudzy. Cudzym się zdobić niedorzecznie. Now. 13.
17 Cudzym się żywić mierzono. — Knap. 116.
18 Cudze nie pójdzie na zdrowie.
19 Cudze nigdy nie grzeje. — Ulan. 320.
20 Cudze rzeczy lepsze się zdadzą. — Knap. 110; Czel. 109.
Cudze rzeczy lepsze się zdawają. Trotz, p. w. Cudzy. Cudze rzeczy lepsze się zdają. Mas. 261.
21 Cudze się widzi pod lasem, a swego się nie widzi pod nosem. — Czel. 273; Mas. 326.
Cudze za lasem, a swego nie widzisz pod nosem. Kolb. VIII. 251.
22 Cudze za swe udawać—błazeństwo. — Knap. 112.
23 Cudze zawsze lepsze.
Na cudzym lepsze zboże. Szym. Siel. Cudze lepsze zawsze bywa. Gaw. rkp.
24 Do swego djabeł łyżkę miodu włożył, a do cudzego dwie. — Ryś. cnt. 3; Wójc. Przyp. 7; Wójc. Zar. II. 52 i III. 180; Czel. 147; Mas. 44.
Do swego miodu djabeł włożył łyżkę, a do cudzego dwie. Wurzb. 189. W cudze dwie łyżki djaboł miodu włożył, a w swoje łyżkę. Gem. II. 347; Żegl. I. 166.
T. j. cudze wydaje nam się słodsze, milsze, przyjemniejsze. Podanie do przysłowia tego przywiązane ob. u Wójcickiego (Zarysy domowe, II. 52).
25 Kiedy z cudzego, tedy: nu, nu! a kiedy z swego, tedy: nie, nie! — Ryś. cnt. 7; Czel. 45; Mas. 44.
26 Kto cudzym szafuje, to i swego nie dopilnuje. — Kolb. VIII. 259.
27 Kto cudze wlecze, i swoje mu uciecze.
28 Kto na cudzym skąpy, swego nigdy nie udzieli. — Ryś. cnl. 7; Czel. 45.
29 Kto pragnie cudzego, postrada i swego. — Knap. 374; Ern. 1243; Flor. 9; Wójc. Przyp. 158; Żup. 15.
Kto cudzego pragnie, i swoje traci. Knap. 374; Em. 1243. § Kto cudzego pragnie, i swoje utraci. Stryj. Kron. Kto cudzego pragnie, miasto zysku i swe straci. Mięs. Kto pragnie cudzego, i swoje utraca. Jeż; Łapcz. Rzadko swego nie strada, kto cudzego pragnie. Pot. Arg.
30 Kto się komu cudzym nie zachowa, swoim nigdy. — Ryś. cnt. 7.
T. j. kto z cudzego nie jest uczynnym, dobroczynnym, miłosiernym, ten i ze swego nie będzie.
31 Kto się o cudze kusi, swoje stracić musi (swym przypłacić musi).
32 Kto się z cudzym braci, i swoje traci. — Kołudz.
33 Lepiej jest swoje stracić, niż cudze niesłusznie zyskać.
34 Łatwo być hojnym z cudzego. — Now. 46.
Łatwie(j) być z cudzego szczodrym. Mas. 44; Czel. 45.
35 Na cudze patrzeć oczy bolą.
36 Na cudze sie patrzy, a na swoji sie dziwa. — Cinć. 24.
37 Nie bądź dwornym w cudzym. — Flor. 103.
38 Nie pożądaj cudzego, bo nie pożyjesz swego. — Flor. 155.
Nie ruszaj cudzego, nie pożywiesz swego. Rej. Zw.
39 Nie ruszaj cudzego, nie utracisz swego. — Żarty.
40 Nie staraj się o cudze rzeczy, miej raczej swoje na pieczy. — Lom. 22.
Nie patrz cudzej rzeczy, swoje miej na pieczy. Groch. Zab.
41 Odpuszczenia nie otrzymasz, póki cudzego co trzymasz. — Knap. 771; Flor. 112; Mon. Ench. 212; Gr. Lat. 420; Mon. Gr. 411; Now. 69.
42 Szczodrym być z cudzego, niema nic chwalnego. — Knap. 111.
Szczodrym być z cudzego, niemasz nic chwalnego. Flor. 39. § Szczodrym nie jest, kto z cudzego szczodrym jest. Kosz. Lor.
43 Ty cudzego szczypty, a djabeł twego garścią. — Rej. Post; Ryś. cnt. 15; Czel. 143.
Ty cudzego szczyptą.... Żup. 15; Wójc. Zar. III. 182. § Kto szczypty cudzego, temu djabeł drze garścią. Rej. Zwierz. Stara to przypowieść: Inny szczypty cudzego, A djabel pełną garścią nachwyta naszego. Rej. Zwierz.
44 Z cudzego się szeroko kraje rzemień, ze swego szczupło.
Z cudzej skóry szerzej rzemień krajać. Kosz. Lor. Kiedy z cndzego przyjdzie krajać, to szeroko rzemień się rznie snadnie. Trzt.
Cug.
Kto trzyma cugi, ten lezie w długi.
Cukier.
1 Cukier i rozum nigdy nie zaszkodzą.
2 Cukier nie zawadzi, a posagiem nie przesadzi.
3 Cukrem i grzecznością nigdy nie przesadzi.
4 Cukrem nie przesłodzisz, solą nie przesolisz.
5 I cukier się przyje. — Gem. I. 53; Żegl. I. 57.
I cukier się przeje. Żegl. II. 91.
6 Lizać cukier przez szkło.
7 Nie garścią cukier jedzą. — Knap. 596; Now. 60; Czel. 30; Mas. 243.
8 Nie z cukruś, to się nie roztopisz.
Ćwiczenie.
1 Ćwiczenie rozum sprawuje, przechadzka siły szanuje. — Don. Gr. 7.
2 Jakie ćwiczenie, takie pociechy. — Linde; p. w. Ćwiczenie.
