Podczas Patronatu Wawrzyniaka, rozpoczęła się zorganizowana walka o ziemię, podnosząc kwestję posiadania ziemi i jego podziału do największego znaczenia. Do walki tej rząd powołał (w roku 1886) do życia „komisję kolonizacyjną dla prowincji poznańskiej i zachodnio-pruskiej“. Wzięła ona sobie za cel usunięcie wielkich polskich posiadłości ziemskich, a co za tem idzie, podkopanie jednego z głównych czynników narodowych naszej egzystencji. Ponieważ rząd pruski komisję kolonizacyjną wciąż nowemi zasilał funduszami, celem gwałtowniejszego wykupywania ziemi polskiej, położenie własności polskiej stawało się coraz krytyczniejsze. W ciężkich tych warunkach społeczeństwo polskie szukało pomocy i obrony i znalazło ją w idei spółkowej. Przeciwko komisji kolonizacyjnej, rozporządzającej stumiljonowemi funduszami, zaczęto organizować spółki osadnicze na zasadzie prawa spółkowego. Wytworzyły się różne typy spółek ziemskich — inicjatorem osobnego polskiego systemu osadniczego był Teodor Kalkstein, jeden z najczynniejszych organizatorów ratowania ziemi polskiej.
Strona:Rus Jarema Kusztelan - Rodowód spółek ludowych.pdf/54
Ta strona została przepisana.
XIII.
Teodor Kalkstein i jego system osadniczy.
