Przejdź do zawartości

Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/21

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
ROZDZIAŁ  I.
1832—1872.
OD KOLEBKI DO PATRONATU.

Szamarzewski zajmuje w dziejach spółek polskich stanowisko niezwykłe. Niema ani jednego wielkiego wypadku w spólnictwie ludowem, któryby nie łączył się z jego imieniem. Czasy Szamarzewskiego, jak żadne inne, pełne są wydarzeń, a niema spółkowca, któryby tyle, co on, brał w nich udziału. Z tych, co przyszli po nim, wszyscy bez wyjątku przyznawali się do synostwa jego, a choć w oczach historji wyda się ten i ów pod niejednym może względem wybitniejszy, wszakże żaden z nich nie przewyższa go co do pełni i bogactwa w zdziałanej sprawie. W jego żywocie — w jego pracy spółkowej i związkowej — skupiają się i wyrażają dążności i pragnienia, instynkta i namiętności Spółek i całego społeczeństwa. Zapoznanie się z działalnością Szamarzewskiego — to zarazem poznanie dziejów Spółek polskich pod zaborem pruskim. Na tle historji spólnictwa ludowego, którego Szamarzewski był pionierem, uwydatnia się postać jego w oświetleniu najbarwniejszem i w wyrazie najwłaściwszym.