Strona:Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności - 1887 - Tom 19.djvu/045

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

i może miał wpływ na egzekucyją wyroku[1]. Oprócz tego i na pytanie, w jakich sprawach oprawca jako oskarżyciel występował, wyczerpująco odpowiedzieć nie możemy. Z aktów Łęczyckich i Krakowskich zebraliśmy z czasu od r. 1375 do r. 1433, 31 zapisek, w których oprawca występował. Ze spraw tam toczących się, jest o furtum 11, o furticinium 7, calumnia (zapewne furti) 3, dimissio furis 3, spolium in viis 2, homicidium 1, vulnera aperta 1, violentia 1, servatio furum 1, a nadto jeszcze jedna o to, że obowiązani do służby wojskowéj, na wojnę się nie stawili[2]. Oprawca w téj ostatniéj sprawie zaskarżył winnych przed sąd grodzki. Wobec tego więc widzimy, że do oprawcy należała policyja we wszystkich przestępstwach większych, i to tak przeciwko mieniu, jakotéż życiu; oprawca téż we wszystkich tych sprawach jako oskarżyciel publiczny występował. Co się zaś tyczy osób, jakie oprawca przed sąd mógł pozywać, to w powyższych zapiskach występuje w charakterze pozwanych 20 szlachty, 18 kmethones, 1 scultetus, 7 mieszczan, reszta zaś niewiadomo do jakiéj należała warstwy społecznéj. Ze szlachty téj niektórzy jak n. p. Pelca de Karncow, Jasko de Gromnik, Przibek de Gnoynik, heredes de Ochonyno, Petrus de Luczicze, są niewątpliwie szlachtą osiadłą, a pozwani o kradzieże. Co się zaś tyczy chłopów, to ci po większéj części pochodzili z dóbr prywatnych jak ze Swoszowic, Mirzawy, Tropiszowa, Tampoczoła, i ci za wszystkie wyżéj wymienione przestępstwa przed sądem gr. odpowiadają. Z jakiej przyczyny zaś mieszczanie jako przez oprawcę oskarżeni przed sądem starościńskim odpowiadają, jak n. p. advocatus et consules de Woynicz, oppidanus de Bochnya, Barthek de Cleparz, nie wiadomo, gdyż w zapiskach odnośnych nie ma zanotowanéj sprawy o jaką chodzi. W dwóch wypadkach pozwani są cives de Stradoma i B. advocatus de Spitalska Wola o „dimissio furis”.

  1. Wyrażenia: „corrigat”, „debitum exequat iustitie”.
  2. R. 1419. Inscr. Castri Crac. I. p. 87, „pro eo quod... iustitiarius illis ascripserat, quod N. furaretur et quod A. et S. in bello non existerent.