dalsze losy tego urzędu w Polsce. Wypada nam tylko te trzy względy bliżéj uzasadnić i umotywować.
W źródłach naszego średniowiecznego prawa spotykamy oprawców po raz piérwszy w r. 1326.[1] Przed tym rokiem nie posiadamy najmniejszego śladu istnienia ich w Polsce. Wprawdzie w jednym dyplomacie z r. 1255[2] spotykamy między opłatami, które wsi do klasztoru Cystersów w Szczyrcu należące uiszczały, wymienioną także opłatę „oprawczowe” jakoby na rzecz oprawcy składaną[3], coby wskazywać mogło, że oprawcy u nas już w w. XIII istnieli, to jednak, gdy uczony wydawca kodeksu małopolskiego wykazał, że dyplomat ten jest falsyfikatem wieku XIV, przeto w rachubę go wciągać nie możemy, owszem przemawiałby on tylko za naszém przypuszczeniem, a z drugiéj strony byłby jeden dowód więcéj, że jest sfałszowanym. W obec tego można z wszelkiem prawdopodobieństwem przyjąć, że przed panowaniem Wacława oprawców w Polsce nie było. W Czechach natomiast już w drugiéj połowie wieku XIII istnieje urząd „poprawców”, po łacinie także „iusticiarii” lub „iusticionarii” zwanych, władza zaś i kompetencyja tychże była do władzy polskich oprawców nader zbliżoną. Oprawca polski był w w. XIV, jak to już z góry celem porównania zaznaczyć musimy, urzędnikiem posiadającym zarazem władzę policyi bezpieczeństwa (jeśli nam wolno użyć dzisiejszego wyrazu) i władzę sędziego karnego[4]. Podobną władzę posiadali i poprawcy czescy.
- ↑ Statuta arcybiskupa Janisława: Starodawne Pr. P. Pom. T. I, p. 399. Na Szlązku istnieją iustitiarii w r. 1328. Codex dipl. Szlesie. T. I. Urkunden des Klosters Czarnowanz. Nr. 31.
- ↑ Cod. diplom. Min. Pol. ed. Dr. Piekosiński, Nr. 42.
- ↑ o jakiéj wspomina dopiero przywilej Piotrkowski Władysława Jagiełły z r. 1388.
- ↑ Dokładna paralela między władzą oprawców a poprawców przeprowadzić się nie da, gdyż władzę oprawców możemy jedynie określić taką, jaką była w drugiéj połowie w. XIV. Jeśli więc nawet oprawcy powstali z czeskich poprawców,
