Strona:Rabindranath Tagore - Nacjonalizm.djvu/42

ponji doszedł do doskonałości w wykonaniu zadania, przenikając ducha całego narodu, jego mięśnie i nerwy. Wasze popędy stały się pewniejsze, wasze zmysły bardziej wyostrzone, a wasze ręce zręczniejsze. Duch twórczy Europy obdarzył swoje ludy zdolnością organizacji, przejawiającą się głównie w polityce, handlu i w nauce. Duch twórczy Japonji objawił wam piękność przyrody i dał wam siły, ażeby ją w życiu ucieleśnić. I dlatego przyszła wam ta siła organizacyjna tak szybko z pomocą, kiedyście jej potrzebowali. Duch bowiem jest rytmem piękności, a ciałem jego jest organizacja.
 Doświadczenie wyciska na każdej cywilizacji swe odrębne piętno. Zdaje się, że Europa odczuwa najsilniej rozbrat rzeczy w wszechświecie, które opanować można tylko przez ich zdobycie. Dlatego zawsze gotowa jest do walki i wytęża wszystkie swe siły na zorganizowanie swej mocy. Japonja została dotknięta przez istotę, przed którą w czci chyli swe czoło. Dlatego nie pyszni się tem, że opanowuje przerodę, lecz składa na jej ołtarzu gorliwie i chętnie ofiary swojej miłości. Jej pokrewieństwo ze światem, to głębsze pokrewieństwo duszy. Ten duchowy węzeł miłosny łączy ją z pagórkami kraju, z morzem i rzekami, z lasami, z całem bogactwem piękności i nastrojów; wchłonęła w swą duszę poszum i szmer i szept gajów i jęk fal; w skupionem, nabożnem zapatrzeniu towarzyszyła we dnie słońcu w jego drodze, a nocami szła za księżycem, radując się, gdy mogła zamknąć pracownie i sklepy, by wyjść w sady i pola na powitanie pór roku. Ta umiejętność wynurzania swego serca duszy świata, to nie przywilej jednej tylko części waszych klas posiadających, to nie sztucznie uzyskany owoc egzotycznej kultury, lecz własność to wszystkich, mężczyzn i kobiet wszystkich stanów. To doświadczenie waszej duszy, pozwalające wam odczuć osobową istotę w samem wnętrzu świata, ucieleśniło się w waszej kulturze. Jest to kultura braterstwa. Dlatego wasz obowiązek wobec państwa ma wszelkie cechy obowiązku dziecka wobec rodziców, a wasz lud przemienił się w jedną rodzinę, której głową jest cesarz. Wasza jedność narodowa nie opiera się na braterstwie broni, celem obrony i napadu, lub na towarzystwie zbójeckiem dla przygód łupieskich, w którem każdy z jej członków ma równy udział w niebezpieczeństwie i zdobyczy. Nie wynika z konieczności organizowania się w jakim-