one nie wiążą do siebie, lecz puszczają mimo i wiodą ku pojęciom, to jest ku wyzwoleniu.
Tak więc tylko avidyā czyni z naszej jaźni kajdany, każąc nam mniemać, że jest ona celem sama w sobie, i przeszkadzając nam widzieć, że zawiera ona pojęcie, wykraczające poza jego granice. Dlatego to mędrzec przychodzi i powiada: „Zrzuć z siebie avidyę, poznaj prawdziwą duszę twoją i bądź wybawion od uścisku jaźni, która cię więzi“.
Zdobywamy wolność przez dotarcie do najprawdziwszej przyrody naszej. Człowiek, który jest artystą, zdobywa wolność artystyczną, znajdując swój ideał sztuki. Zbywa się wtedy żmudnych wysiłków naśladownictwa, zwalnia od bodźców poklasku. Zadaniem religji jest nie niszczyć przyrodę naszą, lecz dopełniać.
Wyraz sanskrycki dharma, oddawany zwykle w tłumaczeniu wyrazem religja, posiada w języku naszym głębsze znaczenie. Dharma jest najwewnętrzniejszą przyrodą, treścią, niezawiśle swoistą prawdą, wszystkich rzeczy.
Dharma jest ostatecznym celem. działającym w naszej jaźni. Ilekroć spełnia się zło, powiadamy, że dharma doznał gwałtu, rozumie-
Strona:Rabindranath Tagore-Sadhana.djvu/99
Ta strona została przepisana.
101
ZAGADNIENIE JAŹNI
