Czy polega ono na chęci pomnożenia dotychczasowego stanu posiadania nowym jakimś, żeby jak cennym, nabytkiem? Nie — z całą stanowczością! To nieustanne pomnażanie naszych zapasów jest zajęciem nieskończenie uciążliwem. Tymczasem, dusza która szuka Boga, szuka ostatecznej ucieczki przed tem ustawicznem zbieraniem i gromadzeniem bez nadziei końca. Nie jeden więcej nabytek jest tem czego szuka, lecz jest niem nityō’nityānām,[1] ten co nie mija gdy wszystko przemija, rasānāṁ rasatamaḥ,[2] najwyższa trwała radość, łącząca w sobie wszystko, co sprawia zadowolenie i przyjemność. Kiedy więc Upaniszady uczą nas urzeczywistniać wszystko w Brahmie, nie znaczy to szukać czegoś czego nie mamy, ani też coś nowego sporządzać.
Wiedz, że Bóg ogarnia wszystko co jest we wszechświecie.[3] Pożywaj w weselu wszystkiego, cokolwiek ci dał, i nie żyw w umyśle twym chciwości dobra, które nie jest twojem.[4]
Jeżeli wiesz, że cokolwiek istnieje, pełne jest jego, i że cokolwiek posiadasz, jest jego darem, wtedy uprzytomniasz pierwiastek nie-
- ↑ nityō ’nityānām, to znaczy „trwały pośród nietrwałych,“ jeżeli brać te słowa tak, jak je autor rozumie. Ale są one wzięte z Kāṭh.-up. 2, 5, 3, gdzie związek syntaktyczny jest inny. Cała zwrotka: nityō ’nityānāṁ cetanō ’cētanānām ēkō bahūnāṁ yō vidadhāti kāmān / tam ātmasthaṁ ye’nupaśyanti dhīrās teṣām śāntiḥ śāśvatī nētarēṣām // „Spokój wieczny (jest udziałem) nie kogo innego, tylko tych (ludzi) rozważnych, którzy widzą, że w nich samych (= we własnej jażni) jest ten, który (wydziela życzenia, zaspokaja pragnienia. =) radość sprawia nietrwałym — trwały, nierozumnym — rozumny, mnogim — jeden“. Pierwszą połowę zwrotki, wraz z przytoczonemi słowami, ma także Śvet-up, 6, 13.
- ↑ rasānām rasatarnah (Chānd. — up. 1, 1, 3) „najesencjonalniejsza z esencyj“. Chāndōgya — up. włą-czono do zbioru Sāmavēda (Weda melodyj), przydzielonego w rytuale kapłanowi zwanemu udgātar (wyśpiewywający). Udgātar zaczynał od wyśpiewywania zgłoski ōm, która jest właściwie uroczystem potwierdzeniem, niby amen. Tę właśnie zgłoskę sławi w symboliczno-mistyczny sposób wstęp do Chānd.up. i do niej to odnoszą się słowa tutaj przytoczone. Autor je zastosował zupełnie inaczej, co mu — oczywiście wolno.
- ↑ īśāvāsyam idaṁ sarvaṁ yat kiṁ ca jagatyāṁ jagat (Īśā — up. 1, 1). Patrz uw. 6 do str. 29.
- ↑ tēna tyaktēna bhuñjīthā mā gṛdhaḥ kasya svid dhanam (Īśā up. 1, 1, — druga połowa zwrotki; początek w uw. 92). Patrz uw. 13 i 14 do str. 32.
