Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/519

– 473 –

sobie pomieścić parowóz, a największa, parowóz wraz z tendrem. Tarcze obrotowe dla wagonów osobowych, posiadają średnicę 4,40 metrów (14 stóp); tarczom mającym służyć do przesuwania lokomotyw, daje się średnicy 6 metrów (19½ stóp); a 11,5 metrów (36 stóp), gdy oprócz lokomotywy, pomieścić mają zarazem i tender.
 Dawniéj budowano tarcze obrotowe z żelaza lanego, obecnie zaś z blachy żelaznéj walcowanéj; a podłogę daje się z desek lub cienkich tafli żelaznych lanych, karbowanych.
 Do obracania tarcz obrotowych używają ludzie swojéj włanéj siły, cisnąc bezpośrednio na wagon, lub téż obracają tarczę za pomocą drągów lub wind trybowych.
 Z powodu niezmiernéj ważności owego przyrządu i wysokiéj jego ceny, używano rozmaitych sposobów, aby tarcze obrotowe jednocześnie trwałemi i taniemi uczynić. Budowano je z początku z żelaza lanego, następnie z drzewa i żelaza kutego i nadawano im rozmaitą formę. Dziś po zebraniu bardzo licznych doświadczeń, przekonano się, iż małe tarcze obrotowe najlepiéj jest budować z żelaza lanego lub z szyn walcowanych; a wielkie od 30 stóp średnicy począwszy, z żelaza kutego, i walcowanego.
 Tarcze vel pomosty obrotowe o małéj średnicy, gdzie jest obawa o wytrzymałość żelaza lanego, budują się z żelaza kutego.
 Figura 183 przedstawia taką tarczę bardzo lekką i prostą, zbudowaną z szyn żelaznych. Kosztuje ona zaledwie trzysta kilkadziesiąt rubli i używaną bywa na stacyach towarowych, do wagonów niewielkich rozmiarów.
 Wielkie tarcze obrotowe budują się zwykle na sposób mostów obrotowych, na których umieszcza się tylko jednę koléj, aby ich bardzo nie obciążać. Składają się one z kratownic żelaznych kutych, z dwóch boków wykonanych z grubéj blachy żelaznéj i żelaza kątowego, na których utwierdzają się szyny;