Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/49

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
– 3 –

wa ono pewnego ruchu, a w stosunku do siły czyli do wielkości owego ruchu, powstają: wiatry, wichry i orkany.
Jeżeli to ciśnienie powietrza zniesioném zostanie z jednéj strony jakiegoś przedmiotu, tak, że tylko jednostronnie działa, to skutek jego będzie całkowity. Jeżeli np. z zamkniętéj w jednym końcu rurki, wyssiemy ustami powietrze, to natychmiast ta rurka przylgnie do języka, w skutek właśnie owéj jednostronnie działającéj siły powietrza. Im cieńszą jest warstwa powietrza, tém jéj ciężar jest mniejszy; ztąd wypływa, że ciśnienie powietrza na wysokich górach, jest mniejsze niż na dolinach, a w głębokich kopalniach znowu większe, aniżeli na powierzchni ziemi.

4. Jak się ocenia lub mierzy wielkość albo siłę ciśnienia powietrza?

Siłę ciśnienia powietrza mierzy się za pomocą barometru.
Barometr jest to rurka szklanna, zgięta w kształcie lewarka, mająca dłuższe ramię zamknięte, a krótsze dla dostępu powietrza otwarte. Jeżeli tę rurkę napełnimy merkuryuszem i otwartém ramieniem rurki wystawimy go na działanie powietrza, to średnie ciśnienie powietrza na słup merkuryuszu, utrzyma go w równowadze w drugiém zamkniętém ramieniu, na wysokości 760 czyli 28 cali paryzkich.
W miarę zmniejszania się ciśnienia powietrza np. na wysokich górach, wieżach, lub podczas wznoszenia się balonem do góry, zmniejsza się w tym samym stosunku i wysokość słupka merkuryuszu i wtedy zwykło się mówić: że barometr opada.
Wszelkie zmiany w ciśnieniu powietrza, wskazuje odpowiedni ruch merkuryuszu, za pomocą skali umieszczonéj przy rurce. Jeżeli przekrój poprzeczny rurki równa się calowi kwadratowemu, to słup merkuryuszu równoważący ciśnienie powietrza, na