Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/237

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
– 191 –

Aby zaś wał skręcić, rozgrzewa się do białości część między jedną korbą a drugą. Skręca się następnie jednę korbę za pomocą kranu, gdy drugą korbę przytrzymuje się wielkim młotem parowym. AA są to miejsca gdzie się osadzają panwie, czyli maźnice, na których zawieszona jest rama przy pomocy resorów. Osie obracają się w maźnicach żelaznych lanych, opatrzonych łożyskami mosiężnemi. Czopy C służą do skuplowania czyli do związania ze sobą osi pociągowych.
Bezpieczeństwo całego pociągu spoczywa przeważnie na osiach, i z tego powodu wytrzymałość osi braną była zawsze pod rachunek przy budowie dróg żelaznych; dawano im taką grubość, która podług doświadczeń, miała je od pękania zabezpieczyć. Gdy jednak łamanie się osi, mimo zachowywania wszelkich ostrożności, powtarzało się ciągle, starano się wyśledzić prawdziwą przyczynę, a następnie wynaleźć właściwe środki, dla zapobieżenia złemu. Jednak usiłowania te nie powiodły się odrazu, tém więcéj, że wypadki łamania się osi przypisywano z początku krystalizacyi żelaza, spowodowanéj drżeniem i magnetyzmem ziemskim, oraz innym urojonym przyczynom, nim się nareszcie zgodzono uwierzyć, iż osi pękały dla bardzo prostéj i naturalnéj przyczyny, a mianowicie dlatego, że były za słabe.
Odkrywszy tym sposobem prawdziwą przyczynę, łatwo już było o środki zaradcze.
Dzisiaj obliczono i dokładnie już zbadano wszelkie siły, wpływające na łamanie się osi, i w skutek tych naukowych badań i długoletnich doświadczeń, przyjęli technicy dla osi następujące grubości:
Osi z najlepszego żelaza, przy grubości swojéj w piaście 4-ch cali (100m/m), mogą znosić ciężar 75 centnarów celnych, przy grubości 4½ cali (114m/m), mogą znosić ciężar 100 centnarów cel., a przy grubości 5 cali (127m/m) – 130 centnarów.

Przewod. dla mech. 15