Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/14

– II –

Zdaje się jednak że ten wynalazek, ani za czasów Archimedesa, ani za czasów Leonarda da Vinci, nie miał żadnego praktycznego zastósowania. W owych bowiem wiekach, silono się na rozmaite idealne wynalazki i przypisywano im wielką wartość, chociaż żadnego istotnego i pożytecznego nie posiadały znaczenia. W każdym jednak razie widzimy, że wiadomość o sile pary nie była obcą starożytnym ludom. Phylon powiada, że Ktesobius już na dwa wieki przed Chrystusem, używał ściśnionego powietrza do wyrzucania kul z armat, a przyrząd swój nazywał grzmotnikiem powietrznym. Z trzech ksiąg Herona z Alexandryi (na 120 lat przed Chrystusem) dowiadujemy się o rozmaitych aparatach, które służyły do poruszania różnych przedmiotów za pomocą pary. Ale wszystkie te przyrządy przez Herona cytowane, mają jedynie charakter zabawki, bez żadnego praktycznego użytku, co zdaje się przekonywać, że starożytni natury pary nie znali, uważali bowiem takową za rodzaj powietrza, wytworzonego z wody za pomocą ognia. Uwikłani takim fałszywym poglądem, gorliwie zresztą rozwijanym przez ówczesną filozofię, nie mogli téż starożytni pod względem użyteczności pary, przekroczyć za granicę jéj najpierwszych początków.
 Kula Herona zwana także kulą Eola lub Eolipilą, była to kula metalowa wewnątrz pusta, opatrzona małym otworkiem, którym po rozgrzaniu jéj nad ogniem wskutek rozcieńczonego powietrza, woda do niéj wchodziła, a zamieniwszy się w parę, znowu tym otworkiem z wielkim hałasem napowrót wypływała. Kulà Eola przechowała się aż do średnich wieków i była zawsze ulubioną zabawką uczonych. Cardanus (1557) starał się ją zastosować do wciągania i wypychania płynów; Philibert