Strona:Prawo wyborcze kobiet.djvu/11

wiąc ciąg dalszy dawnej Rzeczypospolitej, w której Obywatele słuchali tylko tych praw, które sami uchwalali.
 Dziś liczba tych prawodawców-obywateli musi objąć nie tylko szlachtę i inteligencję oraz zamożne mieszczaństwo, ale ogół. Sejmu ustawodawczego domaga się lud wiejski i miejski, który raz uchwaliwszy prawo, chętnie mu się poddać powinien.
 Władza w państwach współczesnych od czasów wielkiej rewolucji francuskiej dzieli się na władzę prawodawczą, sprawowaną przez parlamenty czyli sejmy, oraz wykonawczą, rząd mianowany przez maczelnika państwa lub monarchę.
 Przedstawicielstwo narodu w większości państw składa się z 2 izb. Izbę niższą czyli właściwy parlament stanowią wybrani przez naród posłowie, jest to parlament lub sejm. Izba wyższa, która zowie się również Izbą Panów (w Austrji) Izbą Parów (w Anglji) Senatem (we Francji) składa się z członków zasiadających w niej dziedzicznie, jak np. członkowie domów panujących, oraz ludzi powołanych na podstawie wybitnego stanowiska, jakie w społeczeństwie zajmują, a zatem rektorów uniwersytetu czy politechniki, arcybiskupów, biskupów. Obok nich panujący ma prawo mianować do izby wyższej osoby, które chce wyróżnić, z pośród członków arystokracji i posiadaczy wielkich majątków bankierów, kupców. Powoływani są to najczęściej ludzie starsi i chętni do popierania władzy monarchy przez uchwalenie ustawy w myśl zamierzeń panującego, czy rządu. We wszystkich państwach monarchicznych panujący ma prawo veto, to znaczy, że może nie dopuścić do uchwalenia niedogodnych dla niego ustaw.
 Nie zawsze monarchowie czynią użytek z tego prawa. W Anglji np. przez lat 200 król nie sprzeciwiał się parlamentowi, a nawet popierał go przeciw izbie parów, jak np. przy rozszerzeniu prawa wyborczego. Na ogół przecież monarchowie wolą rządzić sami, a izby wyższe dopomagają im do przeprowadzenia ich zamierzeń.
 To też gdzie lud dojdzie do głosu, a zatem gdzie zapanuje demokracja (ludowładztwo) zaczyna się opór przeciw izbie wyższej, która jest instytucją arystokratyczną.
 W Anglji np. parlament przed wojną uzyskał prawo uchwalania ustaw wbrew woli izby parów, gdy ta izba wzbraniała się uchwalić rozszerzenie praw gnębionej Irlandji. Demokratyczna Norwegja izby wyższej nie posiada tylko Storthing, złożony z dwu obradujących współcześnie części Lagthingu i Odelthingu.