woli i bardzo smutne jej skutki, ludzie w niewoli wychowani nie potrafią już być wolnymi. Łatwiej jest spodleć i znikczemnieć, niż wznieść się i uszlachetnić, dla tego też prędzej człowiek przywyka do niewoli, niż nauczy się żyć jako wolny. Ludzie wolni (widziałem to w Moskwie) po pewnym przeciągu czasu tak przywykli do jarzma i łańcucha, jakby się w niewoli zrodzili; historya zaś uczy nas, iż niewolnicy wolność i swawolę biorą za jedno, a dopiero drugie czy nawet trzecie pokolenie wypielęgnowane w wolności, używa wolności rzeczywiście i rozsądnie.
Rano o wschodzie słońca przeprawialiśmy się na promach przez Kamę; powietrze było zimne i wilgotne, rzeka wezbrała i bystro toczy swe fale w szerokiem korycie; ciemna mgła zawisła nad wodą i zakryła brzegi.
Płynąc zwolna wsłuchiwałem się w opowiadanie legendy o św. Stefanie, misyonarzu Zyryan i Permiaków. Słowa i nauka ewanielii opowiadane w tych stronach przez Stefana, z trudnością przyjmowały się w sercach mieszkańców. Część ich już ochrzczona wróciła do pogaństwa; Stefan zasmucony niewiernością, postanowił opuścić niewdzięcznych, stał nad Kamą i tęsknem okiem upatrywał łódki, na której mógłby rzeką wydalić się z permskiej ziemi; łodzi nigdzie widać nie było, lecz modląc się za ludem w błędach pogańskich pogrążonym zobaczył przy brzegu wielki kamień wyglądający z wody, stanął na nim, wzniósł ręce w niebo, kamień poruszył się i płynął niosąc na sobie osobę świętego. Cud tak wielki podziałał na umysły pogan i uwierzyli w potęgę wiary, którą im Stefan ogłaszał. Stefan opowiadał słowo Boże w zyryańskim języku, ułożył alfabet zyryański i przetłumaczył liturgią na język zyryański. (Kastren, Finlandczyk, napisał gramatykę zyryańską i samojedzką).
Głównym przeciwnikiem świętego Stefana był kapłan pogański nazywający się Pan; on skutecznie dowodził ludności fałszywość nauki ogłaszanej przez misyonarza i zachęcał do trwania w starej wierze Bóg ich nazywał się Tor, drugi zaś Bóg Jumała; świątynia Jumały znajdowała się w stolicy Permii w mieście Wielkiperm, posąg Boga ozdobiony był
Strona:Podróż więźnia etapami do Syberyi tom 2.djvu/187
Wygląd
Ta strona została skorygowana.