Strona:Piotr Skarga - Żywoty Świętych Starego i Nowego Zakonu 1615.djvu/0199

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

użytki y lekárſtwá ludzkie potrzebnemi/ kwiáty roſkoſznemi y wonnemi/ rodzaynemi drzewy/ wyſokimi gaymi/ weſołymi dąbrowami/ pięknemi gorami/ kruſzczámi złotymi/ śrebrnemi/ y inemi/ wdźięcznemi págorkami/ ſzerokimi polmi/ źielonemi łąkami/ ſtrumyſzczkami y rzekámi máłemi y wielkimi/ wiecznie płynącemi. Y roſkazał źiołom/ y drzewom/ áby naśienie ná záchowanie y rodzay ſwoy wiecznie wypuſzczáły. Potym y wody okraśił y napełnił/ tworcá wſzego/ aby miały ſwe obywátele: y náczynił w nich wielorybow y ryb/ rodzaiow y ſmakow rozmáitych/ y ku podźiwieniu wielkich y máłych. dał też ná morze rozne wiatry/ ná iázdę[1] y płynienia ludzkie/ drogę im ná ſámych gwiazdách ukázuiąc: á ná wełnách y wzruſzeniu/ y pod obłoki podnoſzeniu od wiatrow wod onych moc Boſką ſwoię ziáwiáiąc. Powietrze też ozdobił rozmáitemi ptaki/ z pierzym pięknym z fárbámi/ głosy/ y śpiewániem roznym/ ku ochłodźie ludzkiey: dáiąc im mięſá ſmaczne y dźiwnie roznemi ſmákámi/ ku potrzebie y żywnośći człowieká.
Nákoniec dnia ſzoſtego ſtworzył z źiemie beſtye y nieme twarzy/ y co się iedno ruſza ná źiemi/ y náczynił źwierząt rozmáitych/ domowych y leśnych/ łáſkáwych y dźikich/ każdemu dar iaki w mieśie/ w mocy/ w roboćie/ w ſkorze/ w biegu/ dla człowieká zostawuiąc. A iż temu co iedno ſtworzył ná źiemi/ w wodźie/ y powietrzu/ dáć miał paná y głowę: uczynił ine pánu mieſzkánie iáko zamek nad miáſtem/ y poſtawił páłac oſobny/ á pokoy ieo/ to ieſt/ on roſkoſzny Ray[2]: gdźie wszytko co ſtworzył/ co naroſkoſznieyſzego/ y nalepſzeo zebrał. Ziemię w nim uczynił wyſoką/ piękną/ z págorkámi y cztermi rzékami/ y źioły ią/ kwiáty wonnemi/ y pięknemi/ tákże y drzewy rozſadzonemi/ z owocy przewybornemi oſadźił. Puśćił powietrze nigdy ſię niemieniące/ iaſnośćią záwżdy ſłoneczną weſołe/ á iáko w uſtawiczney wioſnie ćiepło dał bez upalenia/ y wiátry letne chłodzące/ y wſzytkie tám wſzczepił y fundował roſkoſzy.
Nágotowawſzy wſzytko/ á iuż iáko członki y tułow poſtawiwſzy: dopiero temu wſzytkiemu o głowie radźił/ mowiąc: dobre to wſzytko y bárzo dobre: ále głowy y páná nie máſz. Y rzekł oćiec do Syná y Duchá ś. Troyca błogoſłáwiona y ieden Bog: Uczyńmy człowieká/ ná obraz y podobieńſtwo náſze: zlećmy iemu pánowánie ná ryby morſkie/ y ná ptaſtwo powietrzne/ y ná beſtye źiemſkie/ y ná wſzytko co ſię ruſza ná źiemi. Y ſtworzył P. Bog człowieka[3]/ to ieſt parę ludźi/ męża y niewiaſtę. Pierwey męża z źiemie/ potym niewiaſtę z kośći iego/ czyniąc im ćiało beſtyom nieco podobne: ale duſzę uczynił im na obraz y podobieńſtwo ſwoie: to ieſt/ dał im duſzę nieśmiertelną/ rozumną/ ſobą władnącą/ y ſobie wolną/ y do otrzymania chwały wieczney ſpoſobną. bo w tym człowiek Boży obraz ná ſobie z przyrodzenia włożony ma[4]/ iż nigdy umrzeć nie może/ á zna złe y dobre z nátury/ wiedząc co przyſtoi á co nie przyſtoi. A iáko Bog wolna rzecz ieſt/ nic z muſu nie czyni: tak tę wolność z przyrodzenia/ iáko obraz ſwoy/ dał człowieku[5]: áby ſpráwy ſwe wolne miał/ y nic nie czynił/ ieno z obierania y upodobánia: nie ták iako beſtye/ ktore z skłonności nátury/ czynią to/ do czeo ich wiedźie przyrodzenie/ rády nierády. uczynił go iako wielkim wolnȳ krolem/ iako y Anyoły z przodku/ áby znáiąc Boga ſwego/ z dobrey mu woley ſwey á nieponiewolnie ſłużył. y obiecuiąc mu wieczną chwałę y widzenie twarzy ſwey do tego ſpoſobnym go uczynił. Nákoniec spániałość mu ſwego podobieńſtwa dał/ aby był iáko Bog źiemſki/ światem y to co nád nim ieſt/ w wodźie y ná powietrzu/ y nád źwierzęty/ y nád tȳ co żyie/ władnący.
Y ták ſtánął Jádam uczyniony w męſkich ſwoich doroſłych leciech/ żadnego z oycá y mátki rodzáiu nie máiąc. A iż człowieká ſtworzył P. Bog z nátury towárzyſkim: rozumiał iż miał bez towarzyſzá tęſknić/ z ktorymby ſzczęćia ſwego ſpołeczność miał (bo w dobrym mieniu y ſzczęściu nawiętſzym/ nie wytrwałby człowiek/ gdyby nie miał uczeſtnika dobra ſwego) przepuśćił Pan Bog ſen na Jádáma/ y uczynił z kośći ieo niewiaſtę: ktora/ iż byłá z niego wźięta/ duchem prorockim poznał gdy ſię ocućił/ mowiąc: to ieſt kość z kości moich: zwána mężatką będźie/ bo z mężá wźięta ieſt. O iáko ſię tám iuż oná pará ludźi Pánu Bogu ſwemu pokłoniłá/ iż ie ſtworzyć ták raczył/ z wielkiemi á niewymownemi dáry.

Troiákimi człowieka P. Bog przywileymi obdárzył[6]: przyrodzonemi/ dárowanemi/ y doczesnemi świeckimi. Przyrodzone/ ktorych nigdy ſtráćić nie mogł/ te ſą: Iż go na obraz ſwoy y podobieńſtwo ſtworzył/ duszę mu dáiąc/ iako się rzekło/ nieśmiertelną/ rozumną/ wolnie ſobą władáiącą: y nád beſtyámi pánowanie. A dárowne y niebieſkie temu dáne ſą przywileie/ ktore ſię in gratia & iuſtitia originali, to ieſt w łáſce y ſprawiedliwośći pierwo-

  1. Przypis własny Wikiźródeł Ostatnia litera nieczytelna.
  2. Ray iáko zamek ná mieſzkánie człowieku uczyniony.
  3. Stworzony człowiek tu ná tey źiemi.
  4. Iáko ieſt Boży obraz ná nas.
  5. Wolność woley náßey iest obraz boży ná nas.
  6. Troiákie dáry y przywileie człowieka ná początku.