Strona:PL Zola - Lourdes.djvu/828

z Lourdes zdetronizowała statuę z Salette, jak tamta zdetronizowała inne; a teraz posąg Najświętszej Panny z Lourdes czeka swej detronizacji przez Matkę Boską Jutrzejszą, która ukaże się jakiemu dziewczęciu, może dopiero zrodzić się mającemu.
 Szybkie i nadzwyczajne powodzenie Lourdes najniezawodniej spowodowała wyjątkowo urocza i szczera postać Bernadetty. Nic tu nie było sztucznego, podrobionego. Bernadetta zakwitła kwieciem cierpienia, wątła i schorzała, zapragnęła przynieść innym wątłym i schorzałym trochę pocieszenia, marząc głośno o równości wobec cudu. Była ona uosobieniem wieczystej nadziei i wiary spodziewanego pocieszenia. Pojawiła się wreszcie w epoce, przesyconej pozytywizmem; okoliczności historyczne i społeczne tak się właśnie złożyły, iż gwałtownie czuć się dawała potrzeba czegoś urojonego, mistycznego; zadośćuczynienie tych marzeń, zaspokojenie ich częściowe, przyniosło Lourdes tryumf groty i trwanie wytworzonego powodzenia przedłużyć się tem musi. Tak, nie prędko jeszcze Lourdes stanie się legendą, religią wymarłą, wonnym, lecz ulotnionym zapachem.
 Chodząc do koła olbrzymiego płótna Panoramy, Piotr odtwarzał w myśli całe stare Lourdes dawniejsze, tak nadające się na kolebkę powstałej legendy, tutaj tylko mogła się ona była zrodzić! Piotr prawie, że nie słyszał monotonnym