Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/88

nierzy wysławiały nie tylko dzielność żywego dowódcy, ale też i samoofiarę tego, który zginął.
 Bitwa pod Sentinum rozbiła związek nieprzyjaciół; jednakże wojna się jeszcze nie skończyła. Przeniosła się do górskiej dzielnicy Samnitów. Doprowadzeni do rozpaczy, mężni ci ludzie bronili swego kraju wszystkiemi siłami i udało się im nawet zyskać chwilowe powodzenie. Ale wytrwałość rzymska przeważyła. Jedno po drugiem wszystkie miasta Samnitów przeszły w ręce Rzymu. Nakoniec w r. 290 zwyciężeni górale poprosili o pokój. Swojem męstwem bez zarzutu zyskali sobie szacunek zwycięzcy — nieprzyjaciela — i konsul rzymski, Manjusz Kurjusz Dentatus, zawarł z nimi, obyczajem rzymskim, pokój na warunkach honorowych. Z Samnitami zawarto sojusz, mocą którego powinni byli posyłać na pomoc legjonom rzymskim osobne oddziały «sojusznicze». Jak wiemy, przedtem takie warunki postawiono Latynom; ale teraz prawie wszyscy Latynowie otrzymali obywatelstwo rzymskie, miasta ich przekształciły się w municipia, obywatele ich służyli w legjonach rzymskich.
 Jak poprzednio Rzym był jądrem ziemi Lacjum, tak teraz Lacjum stało się jądrem ltalji. Zatem dla umocowania swej władzy w krainie świeżo do związku przyłączonej, Rzym znowu założył kilka kolonij, z których najznakomitszą była Wenuzja w Apulji, w czarującej miejscowości u stóp wygasłego wulkanu Wultura. Wysłano tu 20.500 kolonistów i Wenuzja stała się mocną twierdzą latynizmu śród plemion oskijskich. Ale najbardziej zasługuje ona na wspomnienie z innej przyczyny: tu po dwustu latach urodził się jeden z największych poetów rzymskich — Horacy.
 Inne narody Italji — Etruskowie, Umbrowie, Apulijczycy, Lukanowie — prędzej lub później przyłączyli się do tego związku. W ten sposób na początku III w. przed Chr. Rzymianie mogli być dumni, że połączyli pod swą hegemonją całą Italję do północnych Apenninów, — gdy oto zaszedł wypadek, przez który o mało co nie