Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/75

kich dwie kolonje. Wywołało to znów niezadowolenie Samnitów. «Na zawsze chcą nam zamknąć dostęp do równiny!» mówili wzburzeni. Inni przypuszczali, że to jeszcze niewystarczający powód do naruszenia umowy; ale partja wojenna, na której czele stał niejaki Brutulus Papjusz, uzyskała przewagę i wojnę wypowiedziano. Była to druga wojna samnicka (328—304).
 W Rzymie konsul, któremu senat polecił prowadzić wojnę, właśnie ciężko zaniemógł; zmuszony był na swoje miejsce wyznaczyć dyktatora. Wyznaczył człowieka, którego przeznaczenie wybrało, aby się stał rzeczywistym bohaterem drugiej wojny samnickiej. Imię jego Lucjusz Papirjusz Kursor. Rosły i piękny, zręczny we wszystkich ćwiczeniach cielesnych, a zwłaszcza w sztuce biegania, dla czego też nazwany został Cursor — prócz niezwykłej znajomości spraw wojskowych, wyróżniał się jeszcze żelazną wolą. Był to właśnie czas, gdy Aleksander Wielki cały świat napełniał sławą swoich czynów na Wschodzie. Nikt nie mógł przewidzieć jego przedwczesnej śmierci — i w Rzymie niejeden, wielce zatroskany, pytał, co będzie, gdy Aleksander, podbiwszy Persję i Indje — przeniesie oręż na Zachód, aby przedewszystkiem zwyciężyć Italję. I pocieszali się myślą: «poślemy przeciw niemu naszego L. Papirjusza!»
 Podług obyczaju przodków, Papirjusz, wyznaczony na dyktatora, od siebie wybrał t.zw. naczelnika konnicy (magister equitum), swego głównego pomocnika. Zgodnie z życzeniem senatu wybrał niejakiego Kwintusa Fabjusza. Następnie obyczaj wymagał, aby dyktator, zanim Rzym opuści, zapomocą znanych nam już <auspicjów» wybłagał łaskę bogów. Zrobił i to, ale spiesząc na spotkanie nieprzyjaciół, zrobił zanadto prędko. Znajdował się już w Samnium, gotów do walki z wrogiem, gdy naraz wróżbita mu powiedział, że bogowie nie przyjmują jego ofiar i modlitw: oczywiście jego auspicje rzymskie były „wątpliwe” — i należy je wykonać powtórnie. — Auspicia incerta były to dla wierzącego Rzymianina słowa równoznaczne z wyrokiem. Papirjusz natychmiast zajął ze swo-