Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/57

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jemnej rozmowy Wirginjusz zaprowadził tam córkę razem z niańką. I oto nagle porywa u rzeźnika nóż i wbija go w pierś dziewczyny. „Teraz jesteś wolna, moja córko! — zawołał. — Na twej głowie, Appjuszu, jej krew!“ Chwili nie tracąc, z nożem zakrwawionym rzucił się ku bramie miasta i ku żołnierzom.
Prędko spełniła się kara. Lud się zbuntował; dwaj szlachetni patrycjusze Lucjusz Walerjusz i Markus Horacjusz stanęli na czele niezadowolonych. Przytem Wirginjusz zwolał wojsko; powtórnie żołnierze plebejscy udali się na górę Świętą i plebejska ludność miasta poszła za nimi. Była to druga secesja. Decemwirów usunięto. W imieniu senatu Walerjusz i Horacjusz udali się do plebsu na górę Świętą; na skutek zgody powszechnej postanowiono przywrócić władzę trybunów oraz prowokację. Tamże odbyły się wybory nowych konsulów zamiast usuniętych decemwirów. Wybrani zostali Walerjusz i Horacjusz. Natomiast Appjusz został wtrącony do więzienia, gdzie oczekiwał sądu nad sobą; nie mając jednak nadziei, by go sąd ułaskawił, samobójstwem życie zakończył.
Przestępstwem swojem Appjusz splamił dobrą sławę decemwirów, na jaką zasłużyli swem prawodawstwem; nie należy jednak o niem zapominać. Prawo dwunastu tablic — jest to zarodek wszelkich późniejszych praw dawnego Rzymu. A prawa te były tak doskonale, że wszystkie cywilizowane narody przyjęły je kolejno, stosując je do swoich potrzeb — my też do dziś jeszcze korzystamy z tych praw.

9. NOWE ZDOBYCZE

Tak więc, od r. 449 plebs rzymski znowu posiada trybunów. Może święcić tryumf: prawa pisane uzyskał, a trybunów się nie wyrzekł. Teraz zaczął się dobijać o zupełne równouprawnienie z patrycjatem.
Nierównomierność była dwojakiego rodzaju. Po pierwsze małżeństwa między osobami pochodzenia plebejskiego