Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/529

tyczące powtórnego konsulatu. W istocie, zgodnie z tą umową, zarząd prowincją Gallją został Cezarowi przedłużony na dalsze pięć lat czyli do 1-ego marca 49-ego roku (właśnie do 1-ego marca, a nie do 1-ego stycznia, gdyż pierwsze objęcie Gallji transalpejskiej przez Cezara nastąpiło z dwumiesięcznem opóźnieniem). Gdyby nie nowe prawa Pompejusza, Cezar najspokojniej siedziałby w swej prowincji Gallji do 1-ego stycznia 48-ego roku, gdyż dopiero w tym terminie mógłby się udać jako jego następca jeden z konsulów roku 49-ego; w międzyczasie zaś przyjaciele Cezara przeprowadziliby jego kandydaturę na konsulat roku 48-ego, jak było umówione w Lukce, oczywiście bez obowiązkowego stawiennictwa osobistego; będąc zaś konsulem — i z tego tytułu nietykalnym — sam już pomyślałby o swem przyszłem bezpieczeństwie i o swej władzy.
 Teraz wszystkie te rachuby zawiodły:
 Konsulowie roku 49-ego mogli być wysłani na prowincję nie wcześniej, niż za lat pięć, czyli nie pierwej, niż 1-ego stycznia 43-ego roku. To znaczyło, że na rok 49-ty — 48-my należałoby wysłać do Gallji któregoś z konsulów z lat ubiegłych — a tymi senat rozporządzał już od 1-ego marca. Stawiennictwo osobiste stało się obowiązkowem; czyli, że Cezar musiałby już latem 49-ego roku zjawić się w Rzymie — a ponieważ z chwilą przejścia przez linję miejską prokonsul tracił imperium i stawał się człowiekiem prywatnym, przeto każdy mógł go pociągnąć do odpowiedzialności za jego działalność w prowincji przed jedną z komisyj kryminalnych de repetundis, de vi lub de majestate. Ponieważ zaś sędziami byliby ludzie ze spisu, ułożonego w myśl życzeń Pompejusza, więc wynik był łatwy do przewidzenia. Przyjaciele Cezara, zdając sobie z tego sprawę, żądali od Pompejusza, aby przynajmniej w artykule o stawiennictwie obowiązkowem uwzględnił, zgodnie z układem w Lukce, wyjątkowe położenie Cezara. Pompejusz wyraził swą zgodę, ale odpowiednie uzupełnienie wstawił już po zatwierdzeniu prawa przez zebranie ludowe, wobec czego wrogowie