Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/508

sku konsulskiem. Jasne więc było, że dopóki Katylina będzie kierował spiskiem w Rzymie, członkowie jego będą zachowywali nadzwyczajną ostrożność, i Rzymianie nie zorjentują się w sytuacji, aż dopiero wtedy, gdy ich zewsząd ogarnie płomień pożaru miasta. Zatem należało ale najprędzej zmusić Katylinę) aby opościli Rzym, a:kierownictwo spisku przekazał Lentulowi. Wówczas połowa zadania będzie wypełniona.
 Cycero jeszcze przedtem, korzystając z zalęknienia senatorów, uzyskał od senatu tak zwane senatûs consultum ultimum, którego stara formuła brzmiała: videant consules, ne quid respublica detrimenti capiat. Równało się to ogłoszeniu dzisiejszego «stanu wojennego» i nadawało konsulowi nadzwyczajne pełnomocnictwa; należy jednak pamiętać, że populary nigdy nie uznawali prawomocności tej uchwały, powziętej na zasadzie tylko starych zwyczajów senatu, a nie na zasadzie prawa, przyjętego przez lud. Właśnie dlatego, atakże z innych, przedtem wskazanych powodów, Cycero nie śpieszył się korzystać z przyznanych sobie pełnomocnictw: uchwała senatu pozwalała mu jednak, jak się wyrażał, trzymać «miecz w pochwie».
 Ale oto Katylina zgromadził członków spisku na zebraniu tajnem, na którem rozważano szczególy spisku, rozdzielając role w planowanym dramacie morderstw i podpaleń. A zaraz potem, jakby się nic nie stało, Katylina ukazał się w senacie i chciał zająć swe miejsce śród pretorjuszów; lecz ci natychmiast odwrócili się od niego, jakby od zadżumionego — i Katylina sam jeden zasiadł w pustce, nie wiedząc, co to znaczy. Lecz oto powstaje konsul i ponad głowami mężów konsularnych zwraca się wprost do Katyliny: Jak długo, Katylino, będziesz nadużywał naszej cierpliwości? Quousque tandem, Catilina, abutere patientiâ nostrâ?
 Grom się rozlegał za gromem. Przy wszystkich pozorach namiętności — mowa była wypowiedziana bardzo kunsztownie: konsul zaczął senatorowi wytykać wszystkie jego sprawki, tak umiejętnie łącząc fakty, że Katylina musiał sobie pomyśleć: ten człowiek wie