Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/205

przez swego imiennika Demetrjusza Poliorketę (307 r.); zwrócił się wtedy do Ptolemeusza, którego żona Eurydyka była siostrą jego przyjaciela Kassandra, i był przezeń łaskawie przyjęty. Opowiadał on swemu nowemu panu o szkole, do której należał sam, o Liceum Arystotelesa, i opowiadaniem swem zbudził w nim ochotę stworzenia podobnego zakładu w Aleksandrji; wcieleniem tego zamiaru było właśnie Muzeum. Właściwie była to świątynia Muz, których kapłan był rządcą Muzeum; ponieważ jednak Muzy były nie tylko władczyniami poezji, ale również i nauki, więc przy ich świątyni zostały wzniesione instytucje o charakterze naukowym: obserwatorja, laboratorja, kliniki, bibljoteka; że zaś Ptolemeusz nie żałował pieniędzy, więc praca szła bardzo prędko.
 Demetrjusz, dzięki wszechstronnej wiedzy, uzyskanej w swem Liceum, był dla Ptolemeusza nieocenionym doradcą zarówno co do urządzenia instytucyj naukowych, jako też co do wynalezienia uczonych. Już za Ptolemeusza I, a jeszcze bardziej za jego syna Filadelfa, Muzeum aleksandryjskie mieściło w swych kolumnadach śmietankę ówczesnej wiedzy greckiej: matematykę przedstawiał ojciec geometrji Euklides; astronomję — Arystarch z Samosu, który pierwszy odkrył ruch ziemi naokoło slońca; medycynę — znany już nam Erazystrati współczesny mu Herofilos; nauki humanistyczne — Zenodotos, pierwszy wydawca Homera, i t. d. Sam Ptolemeusz mógłby z chlubą zająć miejsce w tem sławnem towarzystwie: był on autorem historji wojen Aleksandra Wielkiego, której surowa prawdziwość została oceniona już w czasach starożytnych.
 Byli to pionierzy, lecz i za następnych Ptolemeuszów Muzeum miało wielką sławę i epoka jego rozkwitu była jednocześnie epoką rozkwitu nauki greckiej w ogólności. My możemy tu podać tylko parę imion. Coprawda najgenjalniejszy następca Euklida nie pracował w Aleksandrji; jest to znany już nam Archimedes z Syrakuz. Lecz Arystarch z Samosu znalazł następcę w osobie Hipparcha, największego astronoma starożytności, który okre-