Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/108

niej dzięki swym kopalniom srebra; zajęła całą Sardynję i, uprawiając ją przy pomocy swego «systemu plantatorskiego», wydobywała i z niej dużo zboża, dla wyżywienia się i handlu; wreszcie udało się Kartagińczykom utrwalić swą władzę w zachodniej części Sycylji, gdzie należały do nich miasta: Panormos (ob. Palermo) i Lilybaeum (ob. Marsala). A ponieważ wszędzie zagrażali im Grecy — na północy Massalijczycy (w dzisiejszej Marsylji), na Sycylji zaś głównie Syrakuzanie — przeto Kartagińczycy musieli pomyśleć o sprzymierzeńcach. Na północy byli w sojuszu z Etruskami; kiedy zaś potęga Etrusków zaczęła chylić się ku upadkowi, Kartago zawarła przymierze z młodem państwem rzymskiem.
 Na Sycylji rzecz była trudniejsza: tutaj posiadłości kartagińskie graniczyły z ziemiami greckiemi, od których dzieliły się tylko niewielką rzeką Himerą; wspólne niebezpieczeństwo zmusiło miasta greckie do ściślejszego spojenia ze sobą i do zaprzestania wzajemnych niesnasek. Kiedy król perski Cyrus zawojował Fenicję, Kartago, jako kolonja fenicka, także znalazła się w bliskich stosunkach z Persją; później królowi Kserksesowi łatwo było zawrzeć z nią przymierze w celu wspólnego najścia na Grecję na wschodzie i zachodzie. Otóż w 480 roku Kserkses ze swem wojskiem i flotą fenicką ruszył na właściwą Grecję, a wódz kartagiński Magon na czele swych najmitów powinien był przejść Himerę i napaść na wschodnią Sycylję. Główne miasta greckie były to Syrakuzy i Akragant, dwoje «oczu» Sycylji; najlepszym zaś wodzem był tyran syrakuzański Gelon. W czasie, gdy Grecy wschodni zwycięsko walczyli pod Salaminą, Gelon na czele Greków sycylijskich spotkał hordy Magona nad Himerą i, rozporządzając o wiele mniejszemi siłami, pobił je na głowę. Tymczasem Magon, stojąc na wzgórzu, składał hojne ofiary Baalom kartagińskim; widząc nieodwołalną klęskę swych wojsk, sam rzucił się w płomienie stosu, na którym dopalały się jego nieużyteczne ofiary. Taka była owa bitwa nad Himerą — najświetniejsza karta w historji Greków sycylijskich.