Tu był on świadkiem ostatniej, fatalnej bitwy, która położyla kres wojnie peloponeskiej. Wodzem Spartan był wtenczas Lisander, czlowiek rozumny, acz wyzuty z sumienia; objąwszy komendę nad flotą, udał się do Hellespontu, aby odebrać Ateńczykom tę komunikację wodną i pozbawić ich w ten sposób połączenia z kolonjami na północy Morza Czarnego, skąd otrzymywali oni zboże. Flota ateńska wystąpiła przeciw spartańskiej nad t. zw. rzeką Kozią (po grecku Egospotamos). Alcybiades, który zamieszkiwał w pobliżu, odrazu dostrzegł słabą stronę tej pozycji, oddalonej od punktów prowiantowych, i radził strategom, aby odpłynęli ku miejscom korzystniejszym; lecz ci odparli, że nie życzą sobie, aby się mieszał w ich sprawy. I oto, skorzystawszy z czasowego odejścia wojska, Lisander napadł na słabo bronioną flotę i zniszczył ją, a flota owa, z olbrzymim trudem zbudowana po katastrofie sycylijskiej, stanowiła ostatnią nadzieję oslabionych Aten. Wojsko się wtenczas poddało; w szybkiej inwazji Lisander odebrał Atenom kolonje trackie, obległ je z lądu i z morza i, po krótkiem oblężeniu, zmusił do kapitulacji (404 r.)
Wkrótce po upadku ojczyzny, zginął też i Alcybiades. Uciekł on do swego przyjaciela, satrapy perskiego; Lisandrowi atoli udało się podburzyć go przeciw zdrajcy. Dom jego otoczono wśród nocy zbrojnymi ludźmi i podpalono, a gdy z mieczem w dłoni wybiegł on z płomieni, zasypano go gradem strzał i zabito.
Wyobraźmy sobie, że jesteśmy posłami efeskimi, wyprawionymi do Aten dla układów, przy samym końcu wojny peloponeskiej. Okręt wiezie nas z początku wzdłuż północnego wybrzeża zatoki i południowego brzegu wyspy Chios, następnie pełnem morzem do przesmyku, który oddziela wyspę Andros od wyspy Eubei, a potem do drugiego między wyspą Keos i Attyką. Wpatrujemy się chciwie w tę ostatnią i dziwimy się, że jej brze-
