Strona:PL Z Krasiński Listy (Lwów) 3.djvu/109

kończąc Encyklopedya, w rozdziale o absoluten Geist udawać, hypokryzować, dyskurować o anekdotach indyjskich, by nigdy nie dojść do głównej kwestyi, by spokojnie umrzeć nie rozstrzygnąwszy tego co mu nie danem było rozstrzygnąć, t. j. nieśmiertelności i Boga! Bóg tylko jako Allgemeinheit pojęty, Bóg Heglowski, Bóg li tylko panteistyczny jest taką wyłącznością, takim tylko jednym terminem, jako Bóg li tylko osobisty, li pojedynczy, odłączony od wszechświata. Idzie teraz o zlanie tych dwóch bóztw w trzecie, równie osobiste jak panteistyczne, równie wszystko obejmujące jak siebie samego. W Trójcy naszej najdoskonalszym punktem jest Duch Święty. Czekaj na niego w filozofii, nie nadszedł jeszcze, nie Hegelisty go odkryją; ale przyjdzie, i świat padnie przed nim, z samej Logiki to wypada. Lecz teraz ci jeszcze i to powiem, że przyjdzie czas, w którym duch ludzki zapragnie logiki! Logiki, — bo każda logika uznana staje się skutkiem, faktem, fenomenem; póty tylko jest przyczyną przyczyn, póki nie odkryta, póki na jaśnią nie wyrwana!
 Ja to czuję, że świat ten jeszcze nie doszedł do uzupełnienia się swego, ni myśl mu wystarcza dotąd, ani też wiara i przeczucie; ale stan jego jest stanem, gdzie przepaść przed myślą, przed rozumowaniem, stoi czarna i głęboka. Tam skacz jak Kurcyusz, z wiarą, z natchnieniem, z lutnią o złotych strunach! Tam bądź poetą, prorokiem, tam przeczuwaj, tam miej widzenie. Kiedy lutnia śpi i nie sposób jej obudzić, gdy serce nie bije, gdy oko ducha nie zdoła przewidzieć: wtedy bierz myśl i dochodź, mierz, snuj, pającz się, a czy tak czy owak, ciągle, wiecznie idź dalej! Lecz nigdy nie mów „myśl tylko“, i nigdy nie mów „serce