Strona:PL Wyspiański - Hamlet.djvu/130

wszystko obejmujące ujawnia i odkrywa: CZYN i jego spełnienie.
 Mogło się to wprzódy odbywać na scenie kilka razy zupełnie inaczej, zanim odbyło się nareszcie tak.
 Taka więc koncepcya rozsadzała stary dramat z legendy, rozsadzała pomysł pierwszy rozpoczęty, — — innemi szła tory, otwierała przestrzenie dla myśli, była współczesna i daleko przelatywała współczesność.
 Hamlet Szekspirowski, jakkolwiek rośnie niezmiernie wysoko i niezmiernie wysoko inteligencyą myśli się rozwija i wznosi do Sądu ludzi, — — dowodzi że: (taka jest myśl Szekspira) — że: TYLKO WŁASNYCH KRZYWD CZŁOWIEK MŚCIĆ MOŻE I UMIE i jest mu wolno z całą siłą, — nie krzywdy ojców.
 Hamlet tylko te zbrodnie karze, na których spełnienie patrzy.
Wszystko działo się jawnie.
 Bo tylko własnych krzywd człowiek mścić może
 i karać zbrodnie te, które sam widzi.
 Bo tylko własnych krzywd człowiek mścić umie.
 Innemi drogami chodzą losy ojców; innemi drogami losy synów. I pokolenia jedne za drugie nie chcą podjąć CZYNU.
 I to jest ich winą.
 Jest to ich wysoką intelegencyą, prowadzi ich to ku wyżynom i szczytom uczucia i poczucia i najwyższą to daje im nad ludźmi władzę i ludzi tych poznanie i prawdy od fałszu odróżnienie, — ale też CZYNY ojców mają swoje konsekwencye, które i nie podjęte sprowadzają katastrofę: tragiczną.
 Podjęcie czynów za pokolenie ojców jest przeznaczeniem, z którego się wywikłać synowie nie mogą, — — przyjść